तीन ठूला दलमा कसको कमाइ कति ?

१३ फागुन,  काठमाण्डौ । 
नेपालका शीर्ष राजनीतिक दलको वार्षिक आयमा गिरावट आएको छ । राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त राजनीतिक दलहरु नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, नेकपा (माओवादी केन्द्र) घाटामा चलेको तिनीहरूको आर्थिक विवरणले देखाएको छ । यस्तै राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी र जनता समाजवादी पार्टी नेपालको भने आयव्ययको विवरणमा नाफा देखाइएको छ । घाटामा चलेको विवरण देखाएका दलले मोटो रकम मुद्दती निक्षेपमा राखेका छन् ।

नेपाली कांग्रेस र नेकपा (माओवादी केन्द्र) ले समेत सञ्चित राखे पनि बचतमा घाटा देखाएको छ । निर्वाचन आयोगमा राजनीतिक दलले बुझाएको आव २०७९–८० को वार्षिक आयव्ययको विवरण अनुसार सङ्घीय संसद्को दोस्रो ठूलो दल नेकपा एमालेले मुद्दती निक्षेपमा १० करोड रुपियाँ जम्मा गरेको छ । त्यसबाहेक एमालेले चार वटा कोषमा करिब पाँच करोड १३ लाख २२ हजार रुपियाँ रहेको जनाएको छ ।

तर सो पार्टीले जम्मा आयभन्दा खर्च बढी भएको विवरणमा उल्लेख गरेको छ । आयोगमा बुझाइएको विवरणमा नेकपा एमालेले जम्मा आय करिब आठ करोड ९७ लाख २२ हजार रहेको जनाएको छ । नेपाली कांग्रेस र माओवादी केन्द्रले समेत सञ्चित राखे पनि बचतमा घाटा देखाएका छन् । सङ्घीय संसद्को सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेसले २०७९–८० मा तीन करोड ६४ लाख ७६ हजार आम्दानी देखाएको छ ।

अघिल्लो आवको कांग्रेसको आम्दानी ११ करोडले घटेको छ । कांग्रेसको कुल खर्च सात करोड ९९ लाख छ । आव २०७९–८० मा नयाँ दलमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी भने पूराना ठूला दलहरुको भन्दा बढी आम्दानी गरेको छ । पहिलो निर्वाचनबाटै राष्ट्रिय दलको मान्यता प्राप्त गर्न सफल सो दलले २०८० असारसम्म छ करोड ५० लाख रुपियाँ आम्दानी गरेको छ । सो दलको जम्मा खर्च करिब पाँच करोड आठ लाख छ ।

कर्जासहितको खुद बचत एक करोड ४५ लाख ४७ हजार रहेको रास्वापाले बुझाएको विवरणमा उल्लेख छ । रास्वपाले लेबी सदस्यता र नवीकरण शुल्क बापत ४ करोड ६२ लाख ३१ हजार ९९३ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ । यस्तै विभिन्न संस्थाले १ करोड ८६ लाख २५ हजार ८३५ रुपैयाँ, प्रकाशन बिक्री गरेर ५८ हजार ९९० रुपैयाँ, अनुदान बापत ७७ हजार ८१० रुपैयाँ र सानातिना विविध आय २२ हजार ४५० रुपैयाँ आम्दानी रास्वपाको रहेको छ ।

सत्ता नेतृत्व गरेको माओवादी केन्द्रले भने आव २०७९–८० मा तीन करोड ४८ लाख ४१ हजार आम्दानी गरेकोमा तीन करोड ८१ लाख खर्च गरेको छ । सो दलले बुझाएको विवरण अनुसार करिब ११ करोड रुपियाँ विभिन्न कोष र सञ्चय शीर्षकमा राखिएको छ । यस्तै राजावादी पार्टी राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी(राप्रपा) को कमाइ गत आर्थिक वर्षमा अन्य राजनीतिक दलहरुको भन्दा धेरै देखिएको छ ।

राप्रपाले गत आर्थिक वर्षमा ८ करोड ४९ लाख ६९ हजार ५२७ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ । त्यसमा पार्टी सदस्यता, नवीकरण तथा चन्दा बढी रहेको छ । यस्तै नगदै सहयोग पनि रहेको छ । पार्टीमा नेता पशुपति शमशेर जबराले नै ४८ लाख रुपैयाँ सहयोग गरेका छन् । यस्तै नेकपा (एकीकृत समाजवादी) पार्टीले आव २०७९÷०८० मा ८ करोड ४ लाख ५६ हजार ७ सय ९ आम्दानी गरेको छ ।

पार्टीको प्रमुख आयमा सदस्यता, लेबी, चन्दा, प्रकाशन बिक्रीबाट प्राप्त रकम रहेको लेखा प्रतिवेदन प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ । राजनीतिक दलको लेखापरीक्षण प्रतिवेदन हेर्दा पार्टी सदस्यता शुल्क, प्रकाशन बिक्री, सदस्यता नवीकरण, लेबी, चन्दा सहयोग बाहेक अन्य आम्दानी पनि राम्रै हुने गरेको देखिन्छ ।

त्यसबाहेक केही दलको आम्दानी हेर्दा अन्य शीर्षकमा राम्रो आम्दानी भएको देखिए पनि अन्य शीर्षकमा के के पर्छ भनेर कसैले पनि लेखा परीक्षण प्रतिवेदनमा कतै पनि उल्लेख गरेका छैनन् । यस्तै, केहि राजनीतिक दलले आफनो आम्दानीमा अनुदान पनि देखाएका छन् ।