३० साउन, विराटनगर । विश्वभरिका फुटबल समर्थकले निकै चासोका साथ हेर्ने युरोपियन लिगको नयाँ सिजन सुरु हुन लागेका छन् । युरोपियन राष्ट्रहरूमा आयोजना हुने पाँचवटा लिगका खेलहरू बिहीबार (भोलि) देखि सुरु हुन लागेका हुन् ।
विश्व फुटबलको सबैभन्दा प्रभावशाली मानिने इंग्लिस प्रिमियर लिग, स्पेनिस ला लिगा, इटालियन सिरी ‘ए’, जर्मन बुन्डेस लिगा र फ्रेन्च लिग ‘वान’ को नयाँ संस्करण भोलिदेखि सुरु हुन आँटेका हुन् ।
युरोपेली फुटबल महासंघले नियमन यी लिगहरूका क्लबहरूले निकै ठुलो धनराशी खर्चिएर खेलाडी र प्रशिक्षक आबद्ध गर्छन् । यसै लिगहरूको अंक तालिकाको शीर्ष चारभित्र रहने टोलीले च्याम्पियन्स लिग खेल्न पाउँछ भने पाँचौं हुनेले युरोपा लिग र छैटौं हुनेले युरोपा कन्फेरेन्स लिगमा क्वालिफायर हुने व्यवस्था छ । अंक तालिकाको पुछारमा रहने तीन टोलीले भने रेलिगेसनमा रहँदै घटुवा हुनुपर्ने प्रावधान छ ।
कुन लिग कस्तो ?
इंग्लिस प्रिमियर लिगः इंग्ल्यान्डको सर्वाधिक ठुलो घरेलु लिग फुटबल प्रतियोगिता इंग्लिस प्रिमियर लिगको नयाँ सिजन अगस्त १७ तारिखदेखि सुरु हुँदै छ । सन् २०२५ को मे २५ तारिखसम्म चल्ने प्रिमियर लिग सन् १९९२ बाट सुरु भएको हो । यद्यपि, सन् १८८८ देखि नै यो लिगको थालनी भएको मानिन्छ ।प्रिमियर लिगको सर्वाधिक धेरै पटकको विजेता टोली म्यानचेस्टर युनाइटेड हो । उसले २० पटक प्रिमियर लिगको उपाधि जितेको छ । तथापि, सन् २०१२–१३ को सिजनयता उसले प्रिमियर लिगको ट्रफी जित्न सकेको छैन । बरु, यसभन्दा अगाडि लगातार चार पटक जितेर समग्रमा १० पटक उपाधि जितेको म्यानचेस्टर सिटीले प्रिमियर लिगमा आफ्नो बर्चस्व बढाउँदै लगेको छ ।
युनाइटेड, लिभरपुल र सिटीबाहेक आर्सनल, चेल्सी, एभर्टन, टोटनह्याम हटस्परलगायत क्लब इंग्ल्यान्डका सशक्त क्लबहरू हुन् । पोर्चुगिज स्ट्राइकर क्रिस्टियानो रोनाल्डो, डेभिड बेकह्यामलगायत थुप्रै स्टार खेलाडीहरूले प्रिमियर लिग खेलिसकेका छन् । प्रिमियर लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता भने २६० गोल गरेका एलन सेयरर हुन् । दोस्रो स्थानमा २२० गोल गरेका ह्यारी केन रहेका छन् ।
स्पेनिस ला लिगाः स्पेनिस ला लिगाको नयाँ सिजन अगस्ट १५ देखि सुरु हुने छ भने सन् २०२५ को मे २५ तारिखसम्म चल्ने छ । स्पेनिस ला लिगाको यो ९४औँ संस्करण हो । स्पेनिस ला लिगा सन् १९२९ बाट सुरु भएको थियो । ला लिगामा दुई चीर प्रतिद्वन्द्वी क्लब हुन्, रियल मड्रिड र बार्सिलोना । हालसम्म ३६ र २७ पटक उपाधि जितेका क्रमशः रियल मड्रिड र बार्सिलोनाको अहिलेसम्म पनि दबदबा देखिन्छ ।
स्पेनिस ला लिगा अलि बढी चर्चित हुनुमा विश्व फुटबलका दुई महान् हस्ती मानिने क्रिस्टियोनो रोनाल्डो र लियोनल मेस्सीबीको लडाइँ पनि हो भन्न सकिन्छ । रोनाल्डोले रियल र मेस्सीले बार्सिलोनाबाट व्यावसायिक फुटबल खेल्थे । यी दुई टोलीबीचको भिडन्तलाई ‘एल क्लासिको’ रूपमा चिनिन्छ, जुन विश्वकपको फाइनलसरह हुने गरेको थियो । एथ्लेटिको मड्रिड, सेभिल्ला, एथ्लेटिक बिल्बाओ, रियल बेटिसलगायत टोली स्पेनिस ला लिगाका सशक्त क्लब हुन् ।
ला लिगाको इतिहासमा सबैभन्दा बढी गोल गर्ने खेलाडी मेस्सी हुन् । उनले बार्सिलोनाको सिनियर टोलीबाट सन् २००४ देखि सन् २०२१ सम्म पाँच सय २० खेल खेल्दा चार सय ७४ गोल गरेका थिए । यो सूचीमा दोस्रो स्थानमा रोनाल्डो छन् । उनले सन् २००९ देखि सन् २०१८ सम्म रियल मड्रिडबाट दुई सय ९२ खेल खेल्दै तीन सय ११ गोल गरेका छन् ।
इटालियन सिरी ‘ए’ : युरोपियन मुलुक इटालीको शीर्ष डिभिजनको इटालियन सिरी ‘ए’ पनि विश्वको चर्चित लिग फुटबलभित्र पर्छ । सन् १८९८ देखि हुँदै आएको सिरी ‘ए’ को नयाँ सिजन अगस्ट १७ देखि सुरु हुँदै छ भने सन् २०२५ को मे २५ तारिखसम्म चल्ने छ । सिरी ‘ए’ को यो १२३औँ संस्करण हो ।
सिरी ‘ए’ फुटबलमा युभेन्टसकै दबदबा छ । युभेन्टसले हालसम्म ३६ पटक सिरी ‘ए’ को उपाधि चुमिसकेको छ । युभेन्टसले सिरी ‘ए’ कै सर्वाधिक महँगो खेलाडीका रूपमा स्टार खेलाडी क्रिस्टियानो रोनाल्डोलाई भित्र्याएर सनसनी मच्चाएको थियो । एक सय १७ मिलियन युरोमा रियलबाट युभेन्टस पुगेका रोनाल्डोले त्यहाँबाट दुई सिजन खेलेका थिए ।
इन्टर मिलानले पनि हालसम्म २० पटक उपाधि जितिसकेको छ भने एसी मिलानले १९ पटक उपाधि जितेको छ । नापोली, रोमा, अटलान्टा, लाजियो, फियोरेन्टिनालगायत यहाँका सशक्त टोली हुन् । गोन्जालो हिगुइन, पाउलो डेबाला, इडिन्सन काभानीलगायत सिरी ‘ए’ का शीर्ष गोलकर्तामध्येका तीन खेलाडी हुन् ।
जर्मन बुन्डेस लिगा : जर्मन बुन्डेस लिगाको नयाँ सिजनको थालनी २३ अगस्टदेखि हुँदै छ भने सन् २०२५ को मे १७ तारिखमा सकिने छ । सन् १९६३ देखि बुन्डेस लिगा हुँदै आएको छ । अरू लिग २०–२० टोलीको सहभागितामा हुने भए पनि बुन्डेस लिगामा १८ वटा रहन्छन् । सन् १९९२–९३ सिजनदेखि बुन्डेस लिगामा १८ टोलीले भाग लिन थालेका हुन् ।
जर्मन बुन्डेस लिगामा बायर्न म्युनिखले एकछत्र राज गर्दै आएको छ । बायर्नले हालसम्म ३२ पटक बुन्डेस लिगाको उपाधि चुमिसकेको छ । दोस्रो स्थानमा पाँच पटक उपाधि जितेको बोरुसिया डर्टमन्ड छ । बोरुसिया मोन्चेनग्लाडबाच, आरबी लेइपिज, लिभरकुसेनलगायत टोलीलाई यहाँका सशक्त टोलीका रूपमा हेरिन्छ ।
बुन्डेस लिगाका सर्वाधिक गोलकर्ता गर्ड मुलर हुन्, उनले चार सय २७ खेल खेल्दै कुल तीन सय ६५ गोल गरेका छन् । दोस्रो स्थानमा रहेका रोबर्ट लेवान्डोस्कीले बार्यन म्युनिख र बोरुसिया डर्टमन्डबाट तीन सय ८४ खेल खेल्दै कुल तीन सय १२ गोल गरेका छन् । लेवान्डोस्की हाल स्पेनिस क्लब बार्सिलोनाबाट खेल्दै आएका छन् ।
फ्रेन्च लिग वान : फ्रेन्च लिग वानको नयाँ सिजन अगस्ट १६ तारिखदेखि सुरु हुँदै छ भने यो सन् २०२५ को मे २२ तारिखसम्म चल्नेछ । फ्रेन्च लिगको यो ८७औँ संस्करण हो । सन् १९३० देखि सुरु भएको यो लिगमा पनि १८ टोलीले मात्र सहभागिता जनाउँछन् ।
पछिल्लो समय फ्रेन्च लिगमा पेरिस सेन्ट जर्मन (पिएसजी)ले एकल दबदबा छ । उसले हालसम्म सर्वाधिक १२ पटक फ्रेन्च लिगको उपाधि चुमिसकेको छ । सेन्ट इटेन्नीले हालसम्म १० पटक फ्रेन्च लिगको उपाधि जितेको छ । मार्सेलीले पनि नौपटक उपाधि जितेको छ । मोनाको, नान्टेस, लियोनलगायत यहाँ प्रभावशाली टोलीहरू आबद्ध छन् ।
विश्वविजेता खेलाडी किलियन एम्बाप्पे, लियोनल मेस्सी, नेयमारलगायतले पिएसजीबाट खेलेका थिए । एम्बाप्पे यो सिजन स्पेनिस क्लब रियल मड्रिड पुगे भने मेस्सी अघिल्लै सिजन अमेरिकन क्लब इन्टर मियामी पुगेका छन् । नेयमारले भने साउदी अरेबियन क्बलमा अनुबन्ध भएका छन् ।
फ्रेन्च लिग वानको सर्वाधिक गोलकर्ता ४४९ खेलमा २९९ गोल गरेका डेलिओ अनिस हुन् । २४६ खेलमा १९१ गोल गरेका एम्बाप्पे यो सूचीको सातौं स्थानमा आउँछन् ।
