२४ असोज ,काठमाण्डौ।
नेपालमा भारतबाट पाइप लाइनमार्फत पेट्रोल आउन सुरु भएको छ । यसअघि डिजेलमात्र पाइप लाइनबाट आउने गरेकोमा अब पेट्रोल पनि आउन सुरु गरेको हो । आयल निगमले गत शुक्रवार र शनिवार गरी दुई दिन पेट्रोल ल्याएको छ।
निगमले पहिलो लटमा ५ लाख लिटर पेट्रोल पाइप लाइनमार्फत नेपाल ल्याएको हो । उक्त पेट्रोलको गुणस्तर जाँचका लागि आईओसीमा नमुना पठाइएको छ । ब्याच फर्मेसन टेस्टको क्वालिटी कन्ट्रोल (क्युसी) पास भएपछि पाइप लाइनबाट नियमति रुपमा पेट्रोल आयात गरिनेछ ।
भारतको मोतीहारीदेखि नेपालको अमलेखगन्जसम्म विस्तार भएको अन्तर्देशीय पाइपलाइन ४ वर्षअघि सञ्चालनमा छ । त्यसमा डिजेल ल्याउने गरिएको थियो । पहिलो चरणको कार्यअन्तर्गत भारतको मोतिहारीबाट अमलेखगन्जसम्म पाइपलाइनमार्फत डिजेल आयात भइरहेको छ ।
दोस्रो चरणअन्तर्गत पाइपलाइनबाट पेट्रोल आयात भएको हो । दोस्रो चरणको परियोजनाका लागि निगम र भारतको आइओसीले संयुक्त रूपमा लगानी गर्ने गरी सम्झौता गरेका थिए । जसअन्तर्गत दुई वटा पेट्रोल ट्याङ्कमध्ये निगम र आइओसीले एकरएक वटा ट्याङ्कको लागत व्यहोर्ने सम्झौता भएको थियो ।
भारतीय पक्षले मिश्रित इन्धन राख्नका लागि २ वटा ट्रान्समिक्स ट्याङ्क र डिपोभित्रको सुरक्षाका लागि ‘फायरवाटर’ ट्याङ्क निर्माण गर्ने सम्झौता भएको थियो । पहिलो चरणको पूर्वाधार निर्माणमा योजनामा भारतले २ अर्ब भारु खर्च गरेको थियो ।
तर दोस्रो चरणको काममा भएको ढिलाईका कारण पाइप लाइन विस्तारको लागत बढेर १ अर्ब ५४ करोड भारु पुगेको छ । निगमले भने एउटा पेट्रोल ट्याङ्क, २४ वटा रिफिलर, प्रयोगशाला, फायरफाइटिङ सिस्टमलगायत पूर्वधार निर्माण गर्ने सम्झौता भएको थियो ।
यो आयोजना निर्माण सम्पन्न भएपछि पेट्रोल, डिजेल र मट्टितेलको आयात पाइपलाइनबाटै हुनेछ । पछिल्लो समय भारत सरकारको अनुदान सहयोगमा नेपालका थप दुई पेट्रोलियम पाइपलाइन बन्ने निश्चित भएको छ ।
नेपाल आयल निगमका कार्यकारी निर्देशक डा. चण्डिका प्रसाद भट्ट र इण्डियन आयल कर्पोरेशनका निर्देशक सेन्थल कुमार बीच पेट्रोलियम पाइपलाइन र भण्डारण क्षमता निर्माण सम्बन्धी सम्झौता भएको छ ।
यो सम्झौतासँगै सिलगुढीबाट झापाको चारआली र अमलेखगञ्जबाट चितवनसम्म पेट्रोलियन पाइपलाइनको विस्तार हुनेछ । सम्झौता अनुसार भारतको सिलिगुडीदेखि नेपालको झापास्थित चारआलीसम्म ५० किलोमिटर लामो पेट्रोलियम पाइपलाइन र झापाको आरआलीमा १८ हजार ९ सय किलोमिटर क्षमताको स्मार्ग ग्रिनफिल्ड टर्मिनल भारत सरकारको अनुदानमा निर्माण हुने भएको छ ।
नेपालको अमलेखगञ्जबाट चितवनको लोथरसम्म ६२ किलोमिटर लामो पेट्रोलिम पाइपलाइन परियोजना समेत भारत सरकारको अनुदानमा निर्माण हुने भएको छ । चितवनको लोथरमा ९१ हजार ९ सय किलोलिटर क्षमताको स्मार्ट ग्रिनफिल्ड टर्मिनल भारत सरकारको प्राविधिक सहयोगमा नेपाल आयल निगमको लगानीमा निर्माण हुने भएको छ ।
यी परियोजनाहरूको कुल लागत १५ अर्ब रुपैयाँ अनुदान रहने निगमले जनाएको छ । यसअघि यो परियोजनामा भारतले अनुदान लगानी गर्ने वा ऋण भन्ने टुंगो नलाग्दा लामो समयसम्म सम्झौता हुन सकेको थिएन् ।