३० पौष,काठमाण्डौ ।
पछिल्लो समय मात्रै गृहमन्त्रालयको निर्देशनपछि पूर्वका २३ वटा अवैध क्रसर उद्योग बन्द भएको अवस्थामा न्यायको आशा राख्दै उपप्रधान तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेसँग त्यही अवैध उत्खनन रोक्ने अभियानका क्रममा मारिएका एक युवकको परिवारले भेट गरेको छ ।
धनुषा औराही खोलामा बालुवा–गिट्टी दोहन रोक्न र चुरे संमक्षणको एक्लो अभियानमा लाग्दा तीन वर्षअघि मारिएका ओम प्रकाश (दिलीप) महतोकी आमा र दुई बहिनीले गृहमन्त्री लामिछानेलाई ज्ञापनपत्र बुझाएका छन् । घटनाको ३ वर्ष बित्दा समेत आफूहरुले न्याय नपाएको भन्दै दिलीप महतोलाई पर्यावरणीय सहिद घोषणा गर्नुपर्नेसहित पाँच बूँदे माग पेश गर्दै उनको परिवारले गृहमन्त्रीलाई ज्ञापनपत्र बुझाएको हो।
ज्ञापनपत्रमार्फत दिलीपलाई पहिलो पर्यावरणीय शहिद घोषणा गर्नुपर्ने, अनुसन्धानमा त्रुटी भई हालसम्म मुख्य योजनाकार कारवाहीको दायरमा नआएकाले उच्चस्तरीय छानबिन समिति गठन गरी दोषीलाई कारवाहीको दायरमा ल्याई कानूनबमोजिम कारवाही गर्नुपर्ने, देशैभरका अवैद्य क्रसर उद्योग बन्द गर्नुपर्ने माग परिवारले गरेको छ।
यस्तै चुरे संरक्षणका लागि तत्काल चुरे संरक्षण ऐनको कार्य थालनी गर्नुपर्ने र दिलीपको परिवारलाई उचित क्षतिपूर्ति दिनुपर्ने माग गरिएको छ। धनुषाको मिथिला नगरपालिका–५ स्थित औरही खोलामा जथाभावी तरिकाले उत्खनन गरी बालुवा, गिट्टी झिकिरहेको कार्यलाई रोक्न खोज्दा २०७६ पुसमा टिपरले किचेर दिलिपको हत्या गरिएको थियो।
प्रहरीले गरेको प्रारम्भिक अनुसन्धानका क्रममा पहिला फलामको लिभरले उनीमाथि प्रहार गरी घाइते बनाएर उनीमाथि टिपर चलाएको बाहिर आएको छ । महतो उत्खनन नगर्न आग्रह गर्दै खोलामा पुगेको बेला त्यहीँ उनीमाथि ना ७ ख ६४१३ नम्बरको टिपरले आक्रमण गरेपछि उनको घटनास्थलमै मृत्यु भएको थियो।
उक्त घटनाको हत्या अभियोगमा प्रहरीले तीन जनाविरुद्ध मुद्दा परेकोमा उक्त मुद्दा तीन वर्षसम्म पनि टुंगो लागेको छैन। पछिल्लो समय गृहमन्त्री लामिछानेको निर्देशनपछि गरिएको अनुगमनमा अवैध देखिएपछि मोरङमा संचालित सबै २१ क्रसर उद्योग नै बन्द भएका छन् ।
मोरङमा पुस २४ देखि २७ गतेसम्म ४ दिन लगाएर अनुगमन गरिएको थियो । अनुगमनमा मोरङका सबै क्रसर उद्योगहरु मापदण्ड विपरीत संचालनमा रहेका पाइएपछि सरकारले ती उद्योग बन्द गर्न निर्देशन दिएको छ ।