७ साउन, काठमाण्डौ।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले नोभेम्बर २०२४ मा हुन लागेको राष्ट्रपति चुनावबाट ब्याक भएको घोषणापछि अमेरिकामा राजनीतिक उथल–पुथल भएको छ ।
बाइडेनले उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसलाई राष्ट्रपति उमेद्वारका रुपमा अघि सार्दै चुनावी दौडबाट बाहिरिने भएका हुन् । तर डेमोक्रेटिक पार्टीले भने अहिलेसम्म कुनै औपचारिक निर्णय लिएको छैन ।
कमलालाई उमेद्वार बनाउने कि नबनाउने भन्नेमा पार्टीभित्र फरक मत देखिन थालेको छ । पूर्वराष्ट्रपति बिल क्लिन्टन र पत्नी हिलारी क्लिन्टनले कमलालाई समर्थन गर्दा बराक ओबामा अहिलेसम्म मौन छन् ।
अर्कातर्फ बाइडेनको निर्णयलाई ओबामासहित अमेरिकामा धेरैले स्वागत गरेका छन् । उनले आफूलाई भन्दा देशलाई प्राथमिकतामा राखेको प्रतिक्रियाहरु आइरहेका छन् ।
बाइडेनले पनि आफूले देशका लागि यस्तो निर्णय लिएको बताएका छन् । यस्तोमा उनले कमलालाई अगाडी सार्दा धेरैजसो डेमोक्रेट्सले पनि कमलालाई समर्थन दिने मामिलामा बाइडेनकै पथमा हिड्ने सम्भावना पनि छ ।
केही दिनभित्रैमा अब डेमोक्रेट्स सम्मेलन हुँदैछ । यस्तोमा डेमोक्रेट्स पार्टी कुनै पनि किसिमको अनिश्चितताको स्थितिबाट बच्न चाहान्छ । यस्तो चाहानुमा राजनीतिक र व्यावहारिक कारण पनि छ ।
अहिले बाइडेनपछि कमला दोस्रो स्थानको संवैधानिक पदमा छिन् । राष्ट्रपति पदको टिकट चाहिरहेकी पहिलो अश्वेत महिलालाई पछाडी छाड्नु डेमोक्रेटिक पार्टीका लागि चुनावको मुखमा घाटा हुनसक्छ ।
यस्तै चुनाव प्रचारका लागि जुटाइएको १० करोड डलर पनि कमलाले प्रयोग गर्न सक्छिन् । तर कमला नै अगाडि सर्दा केही जोखिम पनि छ। पब्लिक ओपिनियन सर्भेले कमलाको अप्रुभल रेटिंग्स बाइडेनकै जस्तो कम रहेको देखाएको छ ।
डोनाल्ड ट्रम्पविरुद्ध आमने–सामनेको लडाईमा कमलाको प्रदर्शन पनि बाइडेन जस्तै नै छ । यता बाराक ओबामा, न्यान्सी पेलोसी लगायतका कतिपय डेमोक्रेटिक पार्टीकै नेताहरुले पनि कमला ह्यारिसको नामलाई समर्थन गरेको घोषणा गरेका छैनन् ।
मिडिया रिपोर्टका अनुसार डेमोक्र्याट पार्टीका धेरै नेताहरू कमला ह्यारिसले डोनाल्ड ट्रम्पलाई हराउन सक्षम छैनन् भन्ने बुझाई छ। अर्कातर्फ उपराष्ट्रपतिका रुपमा उनको कार्यकाल पनि केही विवादपूर्ण नै रह्यो ।
प्रशासन सम्हालेपछि कमलालाई मेक्सिकोबाट बढीरहेको अवैध आप्रवासी समस्या समाधान गर्न जिम्मेवारी दिइएको थियो । यसमा उनले लिएका कयौं निर्णय र चालेका कदम निकै विवादीत बनेका छन् ।
यस्तै गर्भपतनसंग जोडिएको अधिकारका मामिलाहरुमा पनि कमला व्हाइट हाउस प्रशासनको प्रमुख व्यक्ति हुन् । यो एक यस्तो मुद्दा रहेको छ, जसमा उनले निकै प्रभाकारी भूमिका पनि निर्वाह गरिन् ।
तर शुरुआतमा नै बनेको छविले त्यति सजिलै पिछा छोड्दैन । कमला ह्यारिसले पहिले पनि अमेरिकी राष्ट्रपति पदको उम्मेदवारी हासिल गर्ने प्रयास गरेकी थिइन् । तर सन् २०२० मा उनी त्यो प्रयासमा नराम्रोसंग असफल बनिन् ।
त्यतिबेला कमला निकै अगाडी त बढेकी थिइन् तर चुनावअघिका कयौं अन्तरर्वाताहरुमा उनी अक्मकाएकी थिइन् । त्यतिबेला उनी भिजनविहिन देखिएकी थिइन । उनले राम्रोसंग चुनाव प्रचारप्रसार पनि गर्न सकेकी थिइनन् ।
यसैकारण उनी शुरुवाती प्राइमरी भन्दाअघि नै बाहिरिन पुगिन् । यी सबै कुराहरुलाई ध्यानमा राख्दै कमलालाई उमेद्वारका रुपमा चुन्न डेमोक्रेट्सका लागि जोखिमपूर्ण हुने कतिपयको बुझाई छ । तर अब अरु कुनै सुरक्षित विकल्प पनि बाँकी रहेको देखिदैन ।
अब सबै चुनौतीलाई पार गर्दै कमला ह्यारिस डेमोक्रयाट पार्टीको उमेदवार बनेर राष्ट्रपतीय निर्वाचन जितिन् भने उनी अमेरिकाको पहिलो महिला राष्ट्रपति हुनेछन् । तर, त्यतिबेला उनले पहिलोपटक राष्ट्रपतीय शक्ति लिएको भने मानिने छैन ।
किनभने उनले सन् २०२१ मा जो बाइडेनलाई सर्जरीको समयमा दिइने एनेस्थेसिया औषधि प्रयोग गरिएको अवस्थाका क्रममा ८५ मिनेटका लागि ह्यारिसले पहिलोपटक राष्ट्रपतिको शक्ति लिएकी थिइन् ।
केही घण्टाभन्दा बढी शक्ति लिँदा ह्यारिसले आफ्नो कार्यभार ह्वाइट हाउसको वेस्ट विङबाट चलाएकी थिइन् । सो समयमा ह्वाइट हाउसकी प्रेस सेक्रेटरी जेन साकीले यस्तो घटनाक्रममा शक्तिको रुपान्तरण अप्रत्यासित नभएको जनाउँदै अमेरिकी संविधानमा नै यस्तो व्यवस्था भएको बताएकी थिइन् ।
संविधानको २५औँ संशोधनले राष्ट्रपति कार्यालयबाट हटेको, मृत्यु वा राजीनामाका सन्दर्भमा उपराष्ट्रपति राष्ट्रपति हुने व्यवस्था छ । अस्थायी शक्ति हेरफेरका सन्दर्भमा सो संशोधनको सेक्सन ३ मा उल्लेख छ ।
१९६३ मा राष्ट्रपति केनेडीको हत्यापछि संविधानमा सो संशोधन ल्याइएको थियो । उपराष्ट्रपतिको ५ वर्षको अनुभव र केही समय भएपनि राष्ट्रपतिको शक्तिको अभ्यास गरेकी कमलाले अब पनि आफूले ट्रम्पविरुद्ध चुनाव जित्ने दाबी गरेकी छिन् ।
बाइडेनको प्रस्तावलगत्तै उनले एक वक्तव्य जारी गरी आफूले सबै शक्ति लगाएर डोनाल्ड ट्रम्प र उनको चरम प्रोजेक्ट २०२५ एजेन्डालाई पराजित गर्न डेमोक्रेटिक पार्टी र देशलाई एकीकृत गर्ने जनाएकी छन् ।
अब चुनाव आउन १०७ दिन मात्र रहेको र आफूहरू सँगै लडेर जित्ने समेत जनाएकी छन् । उनले आफ्नो उमेदवारीलाई समर्थन गर्न सबैलाई आग्रह गरेकी छन् ।
उनले आइतबारदेखि नै डेमोक्रेटिक पार्टीका नेता तथा कार्यकर्तालाई फोनबाट समर्थन गर्न आग्रह गर्दै क्याम्पेन अघि बढाएकी छन् । यता ट्रम्पले भने बाइडेनलाई भन्दा कमलालाई हराउन बढी सजिलो हुने दाबी गरेका छन् ।
सामाजिक सञ्जाल ट्रुथमा ट्रम्पले बाइडेनलाई अमेरिकी इतिहासको सबैभन्दा खराब राष्ट्रपति बताउँदै उनी आसपासका डाक्टर र सञ्चार माध्यमहरूलाई समेत उनी चुनावका लागि योग्य छैनन् भन्ने पहिले नै थाहा थियो भनेर भनेका छन् ।
बाइडेन राष्ट्रपति बन्दा आफूहरूले निकै क्षति भोग्नु परेको तर उनी पदमा रहँदाको क्षतिहरूको छिट्टै भर्पाई गरिदिने पनि उनले बताएका छन् । अझ अगाडि ट्रम्पले भनेका छन्, बाइडेनलाई भन्दा कमलालाई हराउन बढी सजिलो हुने छ ।
ट्रम्पका उपराष्ट्रपतिका उम्मेदवार जेडी भेन्सले पनि बाइडेनलाई सबैभन्दा खराब राष्ट्रपति भनेका छन् । गएको चार वर्षमा देशको सीमा खुला गर्ने कानुनमा हस्ताक्षर गर्दा कमला ह्यारिस पनि उनको साथमै रहेको उनले बताएका छन् ।
यी असफलतामा उनी पनि बाइडेनको साथमा रहेको र बाइडेनको मानसिक अवस्थाप्रति लगातार झुटो बोलेको आरोप पनि उनले कमलालाई लगाए ।
यस्तोमा सजिलै चुनाव जित्ने कमला ह्यारिसको दाबी वा उनलाई बाइडेनलाई भन्दा पनि सहजै हराउन सक्ने ट्रम्पको दाबी । कसको दाबीमा बढि दम देखिन्छ ? आफ्ना टिप्पणी अवस्य व्यक्त गर्नुहोला ।
ताजा खबरका लागि नेपाल टाइम्स्को अनलाइन पोर्टल डब्लु डब्लु डब्लु डट नेपाल टाइम्स् डट नेटमा गएर हेर्न सक्नु हुनेछ । यसैगरि हाम्रो युट्युव च्यानल र फेसबुक पेज पनि अवस्य भिजिट गर्नुहोला ।
तपाईले गर्नु भएको लाइक, कमेन्ट, सेयर र सब्क्राइबका लागि धेरै धन्यवाद । नेपाल टाइम्स् हेर्दै गर्नुहोला नमस्कार ।
