३ असोज , विराटनगर।
लेबनानमा हिजबुल्लाहका लडाकाहरु बीच कोलाहल छ। पछिल्ला दुई दिनदेखि के भइरहेको छ उसले अझै बुझ्न सकेको छैन। एक दिन अघि, हिजबुल्लाहको पेजर लेबनानमा विस्फोट भएको थियो। हिजबुल्लाहको वाकीटकीमा लगत्तै विष्फोट भयो ।
यी विष्फोटमा १०० भन्दा बढी हिजबुल्लाह लडाकु घाइते भएका छन् भने दुई दर्जनको ज्यान गएको छ ।यसबाहेक सोलार सिस्टम, इलेक्ट्रिक स्कुटर र धेरै कारमा पनि विस्फोट भएको खबर छ। यस्तो अवस्थामा अब हिजबुल्लाहका नेताहरूले के छुने र केबाट टाढा राख्ने भन्ने कुरा बुझेका छैनन्।
तर, यी सबैको बीचमा इजरायलको खतरनाक साइबर वायरफायर युनिटको पनि चर्चा भइरहेको छ । जसलाई यी खतरनाक हमलाहरू गरेको आरोप लगाइएको छ । इजरायलको यो गोप्य साइबर वायरफायर युनिटको नाम ‘युनिट ८२००’ हो । इकाई ८२०० लाई हिब्रुमा ’शामोन मटायम’ पनि भनिन्छ।
यो साइबर युद्ध इकाई इजरायल रक्षा बल (आईडीएफ) को सैन्य गुप्तचर निर्देशनालय को एक हिस्सा हो। इकाई ८२०० अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा एजेन्सी वा बेलायतको सरकारी सञ्चार मुख्यालयको बराबर छ । एकाइ ८२०० का गतिविधिहरू सामान्यतया अत्यधिक गोप्य हुन्छन्।
तिनीहरूसँग सिग्नल इन्टेलिजेन्सदेखि डाटा माइनिङ र प्राविधिक आक्रमणहरूमा सबै कुरामा विशेषज्ञता छ। इजरायली युनिटले केही गोप्य अपरेशनहरूमा क्तगह लभत भाइरसको साथ दुश्मन प्रणालीहरूमा आक्रमण गरेको आरोप छ। वेस्ट बैंक र गाजामा प्यालेस्टिनीहरूको जासुसीको साथसाथै, यस इकाईले धेरै प्रमुख हमास नेताहरूको पनि जासुसी गरेको छ।
यो एकाईले विदेशमा रहेका इजरायलका शत्रुहरूमाथि पनि नजर राख्छ र इजरायली सेना र अन्य गुप्तचर निकायहरूसँग आफ्नो जानकारी साझा गर्छ। यस इकाईले इजरायललाई शत्रुको सयौं आक्रमणबाट बचाएको छ। यसमा काम गर्ने व्यक्तिहरू साइबर वायरफायर, ह्याकिङ र कम्प्युटरसम्बन्धी अन्य काममा पूर्ण जानकार रहन्छन्।
लेबनानमा पेजर विष्फोट भएको २४ घन्टापछि बुधबार वाकी–टकीमा विस्फोट भएको थियो। यस समयमा हिजबुल्लाहको सम्पूर्ण सञ्चार प्रणाली निशानामा रहेको विश्वास गरिन्छ। स्थानीय सञ्चारमाध्यमका अनुसार एक घण्टाभित्रै बेरुत, बेका, नाबातीह र दक्षिणी लेबनानमा धेरै इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू विस्फोट हुँदा सयौं व्यक्ति घाइते भएका छन्।
यी विष्फोटहरूको बारेमा शंकाको सुई इजरायली गुप्तचर एजेन्सी मोसादमा छ। मोसादले लेबनान पुग्नुअघि पेजरहरूसँग छेडछाड गरेको र त्यसमा थोरै मात्रामा विस्फोटक पदार्थ राखेको दाबी गरिएको छ, जसको मद्दतले मंगलबार हजारौं पेजरहरू विस्फोट गराइएको थियो।
इजरायलको गुप्तचर एजेन्सी मोसादले यस्तो घटना गरेको यो पहिलो पटक भने होइन। मोसाद यस्ता गोप्य मिसनहरू सञ्चालन गर्न माहिर छ। इजरायलको खुफिया एजेन्सी मोसाद लेबनानमा इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू समावेश गरेको श्रृंखलाबद्ध विस्फोट पछि फेरि एक पटक समाचारमा छ।
विष्फोटको ढाँचाबाट यो काम अरु कसैले नभई मोसादले गरेको हो भन्ने विश्वास गरिन्छ । वास्तवमा इजरायलको गुप्तचर एजेन्सी मोसादलाई दुश्मनका लागि खतरा मानिन्छ। यो एजेन्सीले यस्तो गोप्य रूपमा सञ्चालन गर्छ कि संसारमा कसैलाई थाहा छैन।
यही कारणले गर्दा यसपटक पनि लेबनानमा भएको विस्फोटमा मोसादको संलग्नता रहेको अनुमान गरिएको छ । यसअघि जुलाई ३१ मा तेहरानमा हमास नेता इस्माइल हानियाको बारेमा मोसादले उनको हत्या गरेको दाबी गरिएको थियो।
मोसाद इजरायलको राष्ट्रिय खुफिया एजेन्सी हो। यो १३ डिसेम्बर १९४९ मा इजरायलमा गठन भएको थियो। शत्रुलाई नष्ट गर्नु अघि, मोसादले उसको बारेमा सबै गोप्य जानकारीहरू संकलन गर्दछ। कुनै पनि अपरेशन गर्न, यसले स्थानीय जनताको सहयोग लिन्छ, विशेष गरी यसले आफ्नो लक्ष्यको नजिक भएको व्यक्तिको पहिचान गर्दछ।
संसारको कुनै पनि अन्य गुप्तचर एजेन्सीहरू जस्तै, मोसाद एजेन्टहरूले गुप्तचर सङ्कलन गर्न नक्कली नाम र नक्कली पहिचान प्रयोग गर्छन्। मोसादले आफ्नो गोप्य कार्यहरू ठूलो सावधानीका साथ पूरा गर्छ, कहिलेकाहीँ केही मिसनहरू पूरा गर्न महिनौं र वर्षौं पनि लाग्छ।
यो एजेन्सीलाई टारगेट किलिंगमा विशेषज्ञ मानिन्छ, त्यसैले यसलाई इजरायलको किलिंग मेसिन पनि भनिन्छ। इजरायली प्रधानमन्त्रीलाई मोसादको हरेक चालबारे जानकारी छ, अर्थात् मोसादले जे गरे पनि इजरायली प्रधानमन्त्रीलाई राम्ररी थाहा हुने गर्दछ ।
मोसाद अमेरिकाको सीआईए पछि पश्चिमी विश्वको दोस्रो ठूलो जासुसी एजेन्सी हो। मिडिया रिपोर्टका अनुसार यसको वार्षिक बजेट करिब १० अर्ब डलर छ र करिब ७ हजार मानिस यसमा काम गर्छन्, जसले गर्दा यो विश्वको सबैभन्दा ठूलो जासुसी संस्था हो।
मोसाद प्राविधिक रूपमा धेरै कुशल र सक्षम छ र एकै समयमा यो एजेन्सीले मानव बौद्धिकता कसरी राम्रोसँग प्रयोग गर्न जान्दछ। मोसादको परिचालन शाखाको काम अरब देशहरूमा जासूसहरू तैनाथ गर्ने र व्यवस्थापन गर्ने हो।
यी जासुसहरू मार्फत मोसादले महत्त्वपूर्ण सूचनाहरू सङ्कलन गर्दछ। यस बाहेक मोसादले ड्रोन, स्याटेलाइट वा अन्य इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू प्रयोग गरेर निगरानी र डाटा सङ्कलन गर्ने काम गर्छ। जबकि मोसादको किडोन एकाइका मानिसहरू लक्षित हत्याका लागि जिम्मेवार छन्।
सन् १९७२ मा जर्मनीको म्युनिखमा ओलम्पिक आयोजना गरिएको थियो। यस अवधिमा ११ इजरायली खेलाडीको हत्या भएको थियो । प्यालेस्टाइन लिबरेसन अर्गनाइजेसन (पीएलओ) लाई हत्याको आरोप लगाइएको थियो। मोसादले यस आक्रमणको बदला लिन २० वर्ष लगायो तर यस आक्रमणका लागि जिम्मेवार प्रत्येक व्यक्तिलाई छानेर मार्यो।
यस अपरेशनलाई ‘र्याथ अफ गड’ नाम दिइएको थियो। मोसादले फोन बम, कार बम र विष सुई लगायतका इजरायली खेलाडीहरूमाथिको बदला लिन धेरै तरिकाहरू प्रयोग गरेको बताइएको छ। विमान अपहरणमा संलग्न प्यालेस्टिनी कमाण्डर वादी हद्दादको हत्याका लागि पनि मोसादले अनौठो तरिका अपनाएको थियो ।
वास्तवमा सन् १९७६ मा एयर फ्रान्सको विमान अपहरण भएको थियो । बन्धकहरूलाई मुक्त गर्न, इजरायलले अपरेशन थन्डरबोल्ट सुरु गर्यो, जसमा यो सफल भयो तर यस क्रममा एक इजरायली लेफ्टिनेन्ट कर्नल मारिए। विमान अपहरण र लेफ्टिनेन्ट कर्नेलको मृत्युको बदला लिन मोसादले के ग¥यो त्यो स्तब्ध थियो।
मोसादका एजेन्टहरूले विषालु टुथपेस्ट प्रयोग गरेर हद्दादको हत्या गरेका थिए। हद्दादलाई जनवरी १९७८ देखि विषालु टुथपेस्ट दिइयो र मार्च १९७८ मा उनको मृत्यु भयो। हद्दादको मृत्युको सत्यता झण्डै तीन दशकपछि संसारलाई थाहा भयो।
इजरायल सधैं इरानको आणविक कार्यक्रमको विरोध गर्दै आएको छ। इरानलाई आणविक शक्ति बन्नबाट रोक्नु इजरायलको सबैभन्दा ठूलो उद्देश्य हो। यसैका कारण नोभेम्बर २०२० मा मोसादले इरानी आणविक वैज्ञानिक मोहसिन फखरिजादेहको हत्या गर्यो। २०१८ मा इजरायली प्रधानमन्त्री नेतन्याहुले एक कार्यक्रममा इरानको आणविक कार्यक्रममा फख्रीजादेहको भूमिकाको उल्लेख गर्दै भनेका थिए ’यो नाम सम्झनुहोस्।’
२००४ देखि, जब इजरायली सरकारले आफ्नो विदेशी गुप्तचर एजेन्सी मोसादलाई इरानलाई आणविक हतियार प्राप्त गर्नबाट रोक्न आदेश दियो, एजेन्सीले इरानको आणविक केन्द्रहरूमा तोडफोड र साइबर आक्रमणको अभियान चलाउँदै आएको थियो।
यो एजेन्सीले इरानको आणविक हतियार कार्यक्रमको नेतृत्व गर्ने विज्ञहरूलाई पनि व्यवस्थित रूपमा लक्षित गरिरहेको थियो। सन् २००७ देखि २०२१ सम्म मोसादले ६ इरानी आणविक वैज्ञानिकको हत्या गरेको थियो । यी अधिकांश वैज्ञानिकहरूले फख्रीजादेहका लागि प्रत्यक्ष रूपमा काम गरेका थिए ।
इजरायलले यी हत्यामा विभिन्न तरिका अपनाएको थियो। सूचीमा समावेश पहिलो परमाणु वैज्ञानिकलाई २००७मा विष दिइएको थियो । दोस्रोको सन् २०१० मा मोटरसाइकलमा राखिएको रिमोट कन्ट्रोल प्रयोग गरी बम विस्फोट गराएर मृत्यु भएको थियो।
यति मात्र होइन, इजरायली एजेन्टहरूले मिसाइल विकासको जिम्मेवारीमा रहेका इरानी जनरल र उनको टोलीका १६ सदस्यको पनि हत्या गरेका थिए। सन् १९९६ सम्म मोसाद प्रमुखको पहिचान गोप्य राखिएको थियो । यो आएडिएफको पूर्व उप कमाण्डर मेजर जनरल ड्यानी याटोमको नियुक्ति संगै यो परिवर्तन भयो ।
त्यसबेला मोसाद प्रमुखको नाम उनको कार्यकाल सुरु हुनु अघि घोषणा गरिएको थियो । सन् २०२१ मा डेभिड बर्नियालाई मोसादको निर्देशक बनाइयो। बर्निया यसअघि मोसादका उपप्रमुख थिए । उनको नाम घोषणा गर्दै इजरायली प्रधानमन्त्री नेतन्याहुले बर्नियाको मुख्य काम इरानलाई आणविक शक्ति प्राप्त गर्नबाट रोक्नु रहेको बताएका थिए ।
मोसादको अपरेसन र काम गर्ने तरिकाले विश्वलाई लोभ्याउँछ। यही कारणले गर्दा मोसादको बारेमा धेरै चलचित्र, पुस्तक र टिभी कार्यक्रमहरू प्रसारण भएका छन्। मोसाद अपरेशनहरूसँग सम्बन्धित कथाहरू बिल्कुल फिल्मी देखिन्छन् र तिनीहरूको बारेमा जान्न सधैं रोचक छ।कुनै पनि अपरेशनलाई सफल बनाउनका लागि मोसादसँग निर्णय लिने स्वतन्त्रता रहेको र यही कारणले गर्दा यो एजेन्सीले विश्वभर धेरै सफल अपरेशनहरू गर्न सफल भएको विश्वास गरिन्छ । लेबनानमा रहेका हिज्बुल्लाहमाथि भएका आक्रमण र इजरेली गुप्तचरको विगत बारे तपाईका टिप्पणी अवश्य ब्यक्त गर्नुहोला ।
