१६ मंसिर , एजेन्सी ।
पुरानो घाउजस्तै बनेको ताइवानलाई झण्डै ४ सय मिलियन डलर बराबरको हतियार बिक्रि गर्ने अनुमति दिएर अमेरिकाले फेरि चीनमाथि नुनचुक छर्केको छ । अमेरिकाले ताइवानलाई ३८५ मिलियन डलर बराबरको हतियार बिक्री गर्ने भएको छ । यसले चीनको टेन्सन बढाएको छ । उ त्रसित भएको छ ।
चीनसँग असन्तुष्ट भएको सैन्य सम्बन्धलाई गहिरो बनाउने अमेरिका र ताइवानबीच भएको यो सम्झौता सबैभन्दा नयाँ संकेत हो । अमेरिकाले सन् २०२५ मा लडाकु विमान र राडार प्रणालीका स्पेयर पार्ट्सलगायत सैन्य उपकरणहरू वितरण सुरु गर्ने अमेरिकी रक्षा सुरक्षा सहयोग एजेन्सी (डीएससीए)ले जनाएको छ ।
अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका अनुसार हालै गरिएको बिक्रीले ताइवान एफ १६ सैन्य विमान परिचालन तयारीलाई कायम राख्नेछ । उसमाथि भविष्यमा हुने खतरा सामना गर्न सक्ने सुनिश्चित गर्नेछ । रिपोर्ट्सका अनुसार यो नयाँ हतियार सम्झौता अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनको प्रशासनले ताइवानसंग गरेको १८ औं सम्झौता हो ।
खासगरी चीनको बढ्दो दबावका बीच ताइवान सक्रिय रूपले अमेरिकासंग आफ्नो सैन्य सम्बन्धहरुको विस्तार गर्न लागि परेको छ । यसकारण द्वीप आसपास सैन्य गतिविधि बढेका छन् । गत महिना पनि अमेरिकाले ताइवानका लागि २ बिलियन अमेरिकी डलरको हतियार प्याकेजको स्वीकृति दिएको थियो ।
जसमा उन्नत मिसाइल सिस्टम र रडार पनि सामेल थियो । यसरी अमेरिकाको योजनाबद्ध हतियार बिक्रीबाट चीन भने क्रुध भएको छ । चीनले ताइवानलाई आफ्नै भएको दाबी गरेको छ र आफ्नो एकीकरणको लक्ष्य हासिल गर्न बल प्रयोगलाई अस्वीकार गरेको छैन ।
उसले लामो समयदेखि ताइवानलाई अमेरिकी हतियार बिक्रीको विरोध गर्दै आएको छ । यसबीच शनिबारदेखि ताइवानका राष्ट्रपति विलियम लाइ चिङ्ते प्यासिफिकको यात्रामा निस्किएका छन् । उनी प्यासिफिक सहयोगी मार्शल टापुहरू टुभालु र पलाउ गएका छन् ।
गत मेमा पदभार ग्रहण गरेपछि आफ्नो पहिलो विदेश यात्रामा अमेरिकी राज्य हवाई र गुआम क्षेत्रमा पनि उनी पुगेका छन् । हवाई पुग्दा उनलाई होनोलुलुको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको टरम्याकमा रेड कार्पेट विछ्याएर स्वागत गरिएको थियो ।
फूल माला लगाइदिएर उनको भव्य अभिवादन भएको छ । यसबारेमा उनको कार्यालयले भनेको छ, यो पहिलो पटक हो जब अमेरिकी द्वीपमा कुनै पनि ताइवानी राष्ट्रपतिको यति भव्य स्वागत गरिएको । यता ताइवानलाई आफ्नो हिस्सा ठान्ने चीनले राष्ट्रपति लाईको पहिलो विदेश यात्राको कटु आलोचना गरेको छ ।
चीनले ताइवानको स्वतंत्रताका लागि हुन सक्ने कुनै पनि प्रयासलाई दृढतापूर्वक कुल्चने पनि चेतवानी दिएको छ । यता होनोलुलुको अन्तर्राष्ट्रिय विमान स्थलमा उत्रिएपछि लाई ले अमेरिकी द्वीप राज्यको भ्रमण गरे । यसक्रममा उनी प्रशांत द्वीप इतिहास संग्रहालय, आपातकालीन प्रर्बधन केन्द्र र पर्ल हार्बरमा यूएसएस एरिजोना स्मारक पनि पुगे ।
हवाईमा वाशिंगटनमा ताइवानका लागि अमेरिकन इंस्टीट्यूटका प्रबंध निर्देशक इंग्रिड लार्सन, हवाईका गभर्नर जोश ग्रीन तथा अन्य अधिकारीसंग पनि उनले भेटवार्ता गरेका छन् । आफनो भ्रमणका क्रममा लाई ले आज साँझ रात्रिभोजमा साताभरीको यात्राबारे पहिलो सार्वजनिक भाषण गर्ने विश्वास गरिएको छ ।
यो रात्रिभोजमा अमेरिकी सरकारी अधिकारी र विदेशमा रहेका ताइवानीहरु पनि सहभागि हुने बताइएको छ । हवाईपछि लाई ताइवानका सहयोगी मार्शल द्वीप, टुभालु र पलाउको पनि उनले भ्रमण गर्ने तालिका छ । यी ती १२ देशहरु मध्येमा एकमात्र प्रशांत द्वीप राष्ट्र हो जसले ताइवानको छुट्टै राज्यको दाबीलाई मान्यता दिन्छन् ।
यसको अलावा, लाई गुआममा पनि एक रात बस्ने बताइएको छ । ताइवानका राष्ट्रपति लाईले ताइपेइमा उडान भर्नु केही समय पहिला भनेका थिए, यो यात्राबाट मूल्यहरुमा आधारित लोकतंत्रको एक नयाँ युगको शुरुआत भएको छ । यसका साथै उनले यो यात्रालाई सुचारू बनाउन सहयोग गर्नका लागि अमेरिकी सरकारलाई धन्यवाद दिएका थिए ।
उनले भनेका थिए, उनी लोकतंत्र, शांति र समृद्धिका मूल्यहरुको आधारमा आफ्ना सहयोगीहरुका साथ सहयोग बढाउन र साझेदारीलाई गहिरो पार्न जारी राख्न चाहान्छन् । यहाँनिर सम्झनु पर्ने के हो भने, बेजिंगले ताइवानलाई कुनै पनि अन्तराष्ट्रिय मान्यता दिने तथा उसको संप्रभु राज्य भएको दाबीको विरोध गर्दछ ।
उसले विशेषरुपमा ताइवान र संयुक्त राज्य अमेरिकाबीच कुनै पनि प्रकारको आधिकारिक सम्पर्कमा आफ्नो असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै आएको छ । यता अमेरिका भलै कूटनीतिक रूपले ताइवानलाई मान्यता दिदैन तर उ ताइवानको सबैभन्दा महत्वपूर्ण समर्थक र हतियारहरुको सबैभन्दा ठूलो आपूर्तिकर्ता हो ।
यता चीनको विदेश मंत्रालयले भनेको छ कि उसले लाईको यो कदमको कडा निन्दा गर्दछ । उसले अमेरिकामाथि पनि गंभीर विरोध दर्ज गरेको छ । बयानमा यो पनि भनिएको छ कि चीनले घटनाक्रमहरुमा गहनरुपमा नजिकबाट नियालीहरेको छ ।
उसले आफ्नो देशको संप्रभुता र क्षेत्रीय अखंडताको रक्षाका लागि दृढ एवं मजबूत कदम उठाउने छ । चीनले ताइवानलाई आफ्नो हिस्सा माने पनि ताइवानले भने आफूलाई एक अलग संप्रभु राष्ट्र मान्दछ । अहिलेसम्म त चीनले सिधै ताइवानमा आक्रमण गरिहालेको छैन, तर उसले सबै कुरा ग्रे जोनमा गर्दै आएको छ ।
यो चिनियाँ सेनाको एक रणनीति पनि हो । जसमा उ सिधै युद्ध त गर्दैन तर शक्ति प्रदर्शन भने गरिरहन्छ । उसले कयौं पटक टापुलाई सैन्यरुपमा नै घेरा हालिसकेको छ । ग्रे जोनको अर्थ हो, कुनै देशले सिधा हमला त गर्दैन तर यस खालको डर सधै नै कायम राखिरहन्छ ।
सिधै सैन्य कारबाहीको ठाउँमा यस्ता कयौं कुराहरु हुने गरेका छन्, जसले हमलाको डर सधैं कायम रहन्छ । ताइवानका साथ चीनले यही रणनीति नै अहिलेसम्म अपनाइरहेको छ । चीनले सेप्टेम्बर २०२० देखिनै ’ग्रे जोन’ रणनीतिको कयौं पटक प्रयोग गर्दै आएको छ ।
विश्लेषकहरुका अनुसार ग्रे जोन युद्ध रणनीति खासगरी, एक तरिका हो, जसले लामो अवधिमा विस्तारै विस्तारै प्रतिद्वंद्वीलाई कमजोर बनाउँदै लैजान्छ । र चीनले पनि ताइवानका साथ ठिक यस्तै गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । चीनको यो रणनीति तपाइँलाई कस्तो लाग्यो ? अनि ताइवानका राष्ट्रपति प्रशान्त क्षेत्रको दौरामा रहेका बेला अमेरिकाले उसलाई थप हतियार विक्रीका लागि दिएको अनुमतिबारे पनि आफ्ना टिप्पणी पनि अवस्य ब्यक्त गर्नुहोला ।
ताजा खबरका लागि नेपाल टाइम्स्को अनलाइन पोर्टल डब्लु डब्लु डब्लु डट नेपाल टाइम्स् डट नेटमा गएर हेर्न सक्नु हुनेछ । यसैगरि हाम्रो युट्युव च्यानल र फेसबुक पेज पनि अवस्य भिजिट गर्नुहोला । तपाईले गर्नु भएको लाइक, कमेन्ट, सेयर र सब्क्राइबका लागि धेरै धन्यवाद । नेपाल टाइम्स् हेर्दै गर्नुहोला नमस्कार ।
