बालेन मैदानमा उत्रिए, सुशासनका लागि जोसँग पनि जुध्न तयार

१९ फागुन ,काठमाण्डौ।

सरकार र काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाह बालेनबीचको टकराब थप बढेको छ । २ महिना देखि बालेनले प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत पठाउन भन्दै लगातार ताकेता गर्दा समेत प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत पठाउनुको साटो उल्टै महानगर र आफूविरुद्ध भ्रम छरेको भन्दै ‘भ्रमको खेती’मा सरकारले पीएचडी पाउने गरिको काम गरेको टिप्पणी गरेका छन् ।

उनले महानगरमाथि नाकाबन्दी लगाइएको भन्दै प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई समेत ठाडो चुनौती दिएका छन् । बालेनले वर्तमान सरकारको नीति र व्यवहारप्रति कडा असन्तुष्टि जनाउँदै सामाजिक सञ्जालमार्फत तीव्र आलोचना गरेका छन् ।

उनले सरकारको कामकारबाहीलाई ‘भ्रमको खेती’ भन्दै विभिन्न मुद्दामा सरकारको जवाफदेहितालाई प्रश्न गरेका छन् । भ्रष्ट कार्यकर्तासम्ग नझुक्ने भन्दै बालेनले सुशासन कायम गरेरै छोड्ने वचन दिएका छन् ।

आफ्नो पोस्टमा सरकारबाट फैलाइएको विभिन्न ‘भ्रम’ को उदाहरण दिँदै उनले खण्डन गरेका छन् । उनले लेखेका छन्, भ्रमको खेतिमा पीएचडी पाउन मिल्ने हो भने अहिलेको सरकारलाई दिए हुन्छ ।

उदाहरणहरू :

१. भ्यू टावरको नक्सा पासको स्वीकृति मेयरले दिएको भन्ने प्रचारित भ्रम : 

कहिले देखी नक्सापास मेयरले गर्न थाले ? सामान्य कानुनको ज्ञान राख्नेले पनि भन्न सक्छ कि यसको अधिकार मेयरसँग हुँदैन । कानुनले यही भन्छ । अनि यो Public Private Partnership ले नक्सापास गर्ने अधिकार कार्यपालिकालाई दिइएको छ । अनि नक्सापास गर्न बसेको व्यक्ति स्वयंले नक्सापास गरिसकेपछि पनि बारम्बार दुई महिनासम्म पीपीपीमा कसरी नक्सापासको काम गराउने भन्ने विषयमा बैठक बसेको प्रमाण हामीसँग सुरक्षित छ ।

२. कार्यकारी टिक्दैन भनेर फैलाउन खोजिएको भ्रम:

अहिलेसम्मको हाम्रो कार्यकालमा ४ जना कार्यकारी हटेका छन् । ४ मध्ये २ लाई हटाउनुको कारण उनीहरू भ्रष्टाचारमा संलग्न रहेको भनेर हो । के कार्यकारी टिक्छन् भन्ने देखाउन हामीले भ्रष्टहरूलाई संरक्षण गरिराख्नु पर्ने हो ? २ जनालाई सरकारले हटाएको हो, त्यो पनि महानगरलाई जानकारीसमेत नदिएर । हामीले भ्रष्टाचारमा जोडिएकाले हटाएका हौँ । सरकारले के कारण हटायो ? हामीले २ जना भ्रष्टहरूलाई हटाउँदा कार्यकारी टिक्न दिएन भन्ने सरकारले उत्तिनै संख्यामा तर असल काम गरेर बसेकालाई हटाउँदा काठमाण्डौँमा असल कार्यकारी टिक्न सरकारले नै दिदैन भन्ने अर्थ लाग्दैन र ? यदि ति २ जना मध्ये कुनै एक कार्यकारी नहटाएको भए यो कुरा नै आउदैन थियो त ।

३. काठमाण्डौँमा कार्यकारी जना मान्दैनन् भन्ने लज्जास्पद, लाचार र गैरजिम्मेवार भनाई :

सरकारले आफु मातहतका एकजना कर्मचारीलाई आवश्यकता अनुसार काममा लगाउन सक्ने रैनछ भन्ने त यहाँबाट नै पुष्टि भयो । अहिले कर्मचारी जान मान्दैनन् भन्दै राजधानीको महानगरमा कर्मचारी पठाउन नसक्ने सरकारले भोलि दंगाग्रस्त क्षेत्रमा सिडिओ जान मानेनन् भनेर पठाउन नसक्ला, अपराध रोक्न पुलिस जान सकेन भनेर पठाउन नसक्ला । एउटा घातक उदाहरण त नवलपरासी पश्चिमको सामूहिक झडपले पनि देखाएको छ । आफ्नो कर्मचारीमा नियन्त्रण नभएको, कर्मचारीको विश्वासमा यतिसम्म गिरेको सरकारले समृद्धि ल्याइदिन्छ भनेर हामीले पत्याइदिनु पर्ने ?

४. ऐनले पालिकालाई नै निमित्त तोकेर काम गर्ने अधिकार दिएको छ भन्ने फैलाइएको भ्रम:

स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ को दफा ८४ को ४ ले कार्यकारी नियुक्ती नभए सम्मको लागि नेपाल सरकारले निजामती सेवाको कुनै अधिकृत कर्मचारीलाई प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतकारूपमा खटाउन सक्छ भनिएको छ । सरकारले यहिसमेत गरेको छैन, बरू उल्टै मेयरले चाह्यो भने राख्न सक्छ भन्ने भ्रम फैलाइदैछ । सोही ऐनले दिएको अधिकार प्रयोग गरेर नेपाल सरकारले प्रमुख प्रशासकीय तोकिदिनु पर्नेमा सो नगरि प्रतिवेदन आए पछि भनेर आफ्नो गैरजिम्मेवारीलाई लुकाइरहेको छ ।

५. कार्यकारीको छानविनको रिपोर्ट लुकाइयो भन्ने भ्रम:

लुकाउनलाई त हुनु पर्यो नि, होइन । रिपोर्ट बनेकै छैन, लुकाइयो भन्ने भ्रम फैलाइन्छ ।

६. मन्त्रीसँग समन्वयन गर्नुप¥यो:
मन्त्रीसँग समन्वयन गर्नु भनेको के हो ? पत्र लेख्ने, आधिकारिक संयन्त्रबाट सम्पर्क गर्ने, त्यहि होइन ? विधि र वैधानिकतालाई समन्वयनसमेतको मान्यता नदिएर के व्यक्तिगत अन्तरंगमात्र खोजेको हो सरकारले ? हामीले मन्त्रीलाई पटक पटक पत्र लेखेको, आधिकारिक संयन्त्रबाट सम्पर्क गरेका छौँ । थप समन्वयन नखोजौँ, विधि र जिम्मेवारी खोजौँ । प्रधानमन्त्री केपी ओलीज्यू, हामी तपाईका दुश्मन होइनौँ, विकासका साझेदार हौँ । हामीले गरे जति विकासका सबै काम पनि तपाईकै कार्यकालमा भएका हुन् भनिदिउँला । तर त्यसो भन्दा पत्याउने बनाउन आग्रह, पुर्वाग्रहबाट मुक्त भएर विकासमा साझेदारी गरि त्यो दाबी गर्न सक्ने ल्याकत बनाउने जिम्मा तपाईकै हो । बालेनले अन्त्यमा भनेका छन् , “हामी तपाईँका भ्रष्ट कार्यकर्तासँग झुक्दैनौं । महानगरलाई जतिसुकै नाकाबन्दी लगाउनुहोस्, हाम्रो नियतमा फरक पर्दैन !“ “सुशासनका लागि जोसँग जुध्नु परे तयार छु, तर सम्झौता गर्दिन । सुशासन कायम गरेरै छोड्छु !“

यसअघि बालेनले प्रधानमन्त्रीलाई लक्षित गर्दै स्टाटस लेखेको प्रति उपमेयरले समेत प्रमुख प्रशासकीयको अनुशन्धान प्रतिवेदन नबुझाई प्रधानमन्त्रीमाथि प्रश्न उठाइएको भन्दै असन्तुष्टि जनाएको अवस्थामा आज उनले सम्पूर्ण विषयमा भ्रम छरिएको भन्दै बुँदागत रुपमा प्रष्टिकरण दिएका छन् ।

बालेनको यो अभिब्यक्तिले अब प्रधानमन्त्रीसँग मात्रै होइन उपमेयर सुनिता डंगोलसँग समेत दूरी बढ्ने देखिन्छ ।