१७ माघ, काठमाण्डौ ।
भारतको उत्तर प्रदेशस्थित अयोध्यामा निर्माणाधीन राम मन्दिरमा भगवान रामको मूर्ति बनाउने ‘देवशीला’ आज भारतको गोरखपुर पुग्ने भएको छ । नेपालले हस्तान्तरण गरेपछि सोमबार जनकपुरबाट अयोध्या लागेको देवशीलासहितको टोली आज भारतको बिहारस्थित मुजफ्फरपुरबाट अगाडि बढेको छ ।
सो टोलीमा नेपाली कांग्रेसका नेता विमलेन्द्र निधी पनि रहेका छन् । सो टोलीले भोलि अयोध्या पुगेर उक्त देवशीला हस्तान्तरण गर्ने कार्यक्रम रहेको छ । म्याग्दीको कालीगण्डकीबाट शनिबार साँझ जनकपुरधाम पुगेका दुई थान देवशीलाको सोमबार बिहान जानकी मन्दिरमा विशेष पूजा गरी अयोध्या पठाइएको थियो ।
शालिग्रामको शीला अर्थात ढुङ्गा ६०० वर्ष पुरानो र निकै चमत्कारीक रहेको बताइएको छ । यो ढुङ्गा अझै एक लाख वर्षसम्म अक्षुण रहने विश्वास गरिन्छ । धार्मिक मान्यता अनुसार यस ढुङ्गामा भगवान विष्णु स्वयं वास हुने गर्दछ । रामचरितमानसमा पनि यसको वर्णन गरिएको छ । रामजन्मभूमि मन्दिरका प्रधान पुजारी आचार्य सत्येन्द्र दासले त्रेतायुगमा भगवान विष्णुले रामको मानव रूप धारण गरेर लीला गरेको बताएका छन् ।
यस्तो अवस्थामा शालिग्रामबाट रामको मूर्ति बनाउनुको महत्व मानिसहरुले बुझेका छन् ।अयोध्यास्थित राम मन्दिरको गर्भगृहमा भगवान राम र माता सीता अर्थात् जानकीको मूर्ति स्थापना गरिने भएको छ । यो शालिग्राम २६ र १४ टन रहेको बताइएको छ । यी शीला ७ फिट लामो र ५ फिट चौडा रहेका छन् ।
विज्ञानका अनुसार यो ढुङ्गा एक प्रकारको जीवाश्म हो । यी ३३ प्रकारका हुन्छन् । अर्कोतर्फ धार्मिक महत्व अनुसार कुरा गर्ने हो भने यो भगवान विष्णुको रुप हो । शालिग्राममा धार्मिक आस्था जोडिएको छ । यी ढुङ्गाहरू भगवानको मूर्तिको रूपमा पूजा गरिन्छन । धार्मिक मान्यता अनुसार यो ढुङ्गालाई भगवान विष्णुको अवतारको संज्ञा दिइएको छ ।
शालिग्रामलाई भगवान विष्णु अर्थात् शालिग्राम मानिन्छ । जुनसुकै स्थानमा स्थापना गरी पूजा गरेमा लक्ष्मीजीको वास हुन्छ भन्ने मान्यता छ । धार्मिक ग्रन्थका पौराणिक कथाहरूमा माता तुलसी र भगवान शालिग्रामको उल्लेख छ। पौराणिक कथा अनुसार जालंधर नामक राक्षसले माता पार्वतीलाई पत्नी बनाउन कैलाश पर्वतमा आक्रमण गरेको थियो ।
र जालंधरलाई देवताहरूबाट बचाउन उनकी पत्नी वृन्दाले तपस्या गर्न थालिन्। यसले देवताहरूलाई चिन्तित बनायो। यस्तो अवस्थामा भगवान विष्णु जालंधरको रूप लिएर वृन्दाको अगाडि पुगे । यसपछि वृन्दाले आफ्नो अगाडि जालंधर देखेर तपस्या त्यागिन् । यो कुरा वृन्दालाई थाहा भएपछि उनले भगवान विष्णुलाई ढुङ्गा बन्ने श्राप दिइन् ।
यो सुनेर देवलोकका देवताहरूले वृन्दालाई भेटेर श्राप छोड्न आग्रह गरे। भगवान विष्णु श्रापबाट मुक्त भए तर उनी आफै अग्निमा समाहित भइन् । उनको खरानीबाट माता तुलसीको जन्म भएको भनिन्छ । पछि माता तुलसीको विवाह भगवान विष्णुको अवतार शालिग्रामसँग भयो। त्यसैले आज पनि शालिग्रामको धार्मिक महत्व धेरै छ ।
