९ कार्तिक , विराटनगर ।
अमेरिकामा राष्ट्रपतीय निर्वाचन हुन अब डेढ हप्ता मात्रै मात्रै बाँकी छ । चुनावका लागि अग्रिम मतदान सुरु भइसकेको छ । र यो चुनाव आफ्नो पक्षमा पार्न प्रमुख दुई उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रप र कमला ह्यारिस चुनावी अभियानमा छन् ।
चुनावमा दुवै उम्मेदवारले अथाह पैसा खर्च गरेका छन् । यो निर्वाचनमा ट्रम्पको पक्षमा देखिएका विश्वकै धनाढ्य ब्यापारी एलन मस्कले ट्रम्पको पार्टीको पोलिटिकल एक्सन कमिटीलाई ७ करोड ५० लाख डलरको कोष पनि सहयोग गरिसकेका छन् ।
उनले पछिल्लो समय राष्ट्रपति चुनावको मितिसम्म हरेक दिन कुनै एक मतदातालाई १० लाख डलर दिने बताएका छन् । तर मतदाताले यसका लागि आफ्नो एउटा निवेदनमा हस्ताक्षर गर्नुपर्ने शर्त राखेका छन् ।
यी मतदाताहरु सात स्विङ राज्यबाट मात्र छनोट हुनेछन्। यी राज्यहरूमा एरिजोना, जर्जिया, मिशिगन, नेभाडा, उत्तरी क्यारोलिना, पेन्सिलभेनिया र विस्कन्सिन समावेश छन्। मस्कको यो घोषणामा डेमोक्र्याटिक पार्टीले प्रश्न उठाएको छ ।
स्विङ स्टेटहरू अमेरिकाका ती राज्यहरू हुन् जहाँ मतदाताहरूले कुन पार्टीलाई समर्थन गर्ने भन्ने कुरा स्पष्ट हुँदैन। तसर्थ, धेरै हदसम्म उम्मेदवारको जीत वा हार यी राज्यहरूमा मात्र तय हुन्छ। यी सात राज्यमा कुल ९३ इलेक्टोरल भोट छन् जसले विजयमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ ।
यो उनले ट्रम्पलाई चुनाव जिताउनकै लागि ल्याएको योजना हो । अमेरिकाको संघीय निर्वाचन आयोगको तथ्यांक अनुसार लामो समयदेखि ट्रम्पको समर्थक रहेका प्रमुख १० बिलिनियरहरुले उनको चुनावी अभियानका लागि दुई महिना अघि नै १२ करोड ३० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् १६ अर्ब ४४ करोड ५ लाख ८५ हजार नेपाली रुपैयाँ बराबरको रकम खर्च गरिसकेका छन् ।
यसरी सहयोग गर्ने अर्बपतिहरुमा टिमोथी मेलोनबाट ७ करोड ६५ लाख डलर, लिन्डा म्याकमोहनबाट १ करोड ११ लाख डलर, केल्सी वारेनबाट ५८ लाख दान आइसकेको छ। यस्तै ट्रम्प समूहलाई डायने हेन्ड्रिक्सले ५५ लाख अमेरिकी डलर, टिमोथी डनले ५० लाख अमेरिकी डलर, एलिजाबेथ उहिलीन र रिचर्ड उहिलीनले ५० लाख डलर , फिल रफिनले ३३ लाख डलर, ज्योफ्री पाल्मरले ३० लाख डल र रोबर्ट ‘वुडी’ जोन्सनले २७ लाख डलर सहयोग गरिसकेका छन
यसरी ट्रम्पका लागि मस्कले चुनाव जिताउन पैसाको शक्ति खन्याइरहेको अवस्थामा उनकी प्रतिस्पर्धी कमला ह्यारिसका पक्षमा पनि आर्थिक सहयोग गर्न अर्का अर्बपति धनाढ्य उभिएका छन् । कुनै समय विश्वकै सर्वाधिक धनीको सूचीमा रहेका माइक्रोसफ्टका मालिक विल गेट्सले ह्यारिसलाई ठूलो धनराशि सहयोग गरेका छन् ।
यद्यपि उनले ह्यारिसको खुला समर्थन गरेका छैनन् । तर गेट्सले ह्यारिसलाई सहयोग गर्ने एउटा गैर–लाभकारी संस्थालाई ५ करोड डलर दान दिएको खुलासा भएको छ । बिल गेट्सले ह्यारिसलाई समर्थन गर्ने फ्युचर फरवार्ड नामक समूहलाई दान गरेको बताइएको छ ।
गेट्सले डेमोक्रेटिक उम्मेदवारलाई सार्वजनिक रूपमा समर्थन नगरेकाले दानलाई गोप्य राखिएको बताइएको छ । कमला ह्यारिस र टिम वाल्ज, जसलाई उनले आफ्नो उपराष्ट्रपतिको उम्मेदवारको रूपमा चुनेकी छन् ।
यो टिमले सेप्टेम्बर २ र चुनाव बीच टिभी र डिजिटल विज्ञापनमा गरी ३७० मिलियन डलर खर्च गर्ने योजना बनाएको छ ।चुनाव प्रचार प्रबन्धक क्वेन्टिन फल्क्स र रोब फ्लाहर्टीले यो साता पार्टीले टिभी प्रचारमा १७ करोड रुपैयाँ र डिजिटलमा २० करोड रुपैयाँ खर्च गर्ने निर्णय गरेको बताएका छन् ।
डेमोक्रेटिक पार्टीकी उम्मेदवार कमला ह्यारिसले अमेरिकी राष्ट्रपतिको लागि अभियान शुरु गरेको एक महिना भन्दा कम समयमै ५ सय ४० मिलियन डलर अर्थात् ५४ करोड डलर सहयोग वा चन्दा उठाउन सफल भएकी थिइन् ।
अमेरिकामा नोभेम्बर ५ मा राष्ट्रपतीय चुनावका लागि मतदान हुँदै छ । त्यसअघि, अमेरिकाका धेरै ठाउँमा प्रारम्भिक मतदान भइरहेको छ । न्युयोर्क टाइम्सका अनुसार पूर्वनिर्वाचनमा हालसम्म करिब ३ करोड जनताले मतदान गरेका छन् ।
अमेरिकामा आम चुनाव जस्तै अग्रिम मतदान मतदान केन्द्रमा हुलाक वा व्यक्तिगत रूपमा गर्न सकिन्छ । यसअघि, पनि अमेरिकी चुनावमा अग्रिम मतदान भइसकेको छ । यसअघिको निर्वाचनमा प्रिपोल भोटिङमा डेमोक्र्याटको वर्चस्व भए पनि यसपटक केही प्रमुख राज्यमा रिपब्लिकनले अग्रता लिन थालेको छ ।
अमेरिकामा अग्रिम मतदान विभिन्न तरिकाले गरिन्छ । अधिकांश राज्यहरूमा मेलइन भोटिङको सुविधा छ । यसमा जनताले पोस्टमार्फत भोट गर्छन् । धेरै राज्यमा मतदाताहरू मतदान केन्द्रमा जान सक्छन् र चुनावअघि पनि व्यक्तिगतरूपमा मतदान गर्न सक्छन् ।
सन् २०२० मा कोरोना महामारीका कारण ६.५ करोड मानिसले हुलाकद्वारा मतदान गरेका थिए । यस्तै, ३.५८ करोड मानिसले भिडबाट बच्न चाँडै मतदान गरे । जुन ६४.४ प्रतिशत हो ।
यसपटक पनि निर्वाचनको दिन नजिकिँदै गर्दा अग्रीम मतदान बढ्दै गएको छ । जर्जिया र नर्थ क्यारोलिना राज्यमा अक्टोबर १५ मा प्रारम्भिक मतदान सुरु भएको थियो । दुवै ठाउँबाट एकै दिनमा साढे सात लाखभन्दा बढीले मतदान गरेका छन् ।
अर्को महिना हुने निर्वाचनपछि अमेरिकाले नयाँ वर्षको सुरुमा नयाँ राष्ट्रपति पाउनेछ । डोनाल्ड ट्रम्प वा कमला ह्यारिस मध्ये एक विश्वको सबैभन्दा शक्तिशाली पद मानिने अमेरिकाको अर्को राष्ट्रपति बन्ने अपेक्षा गरिएको छ।
अमेरिकी राष्ट्रपति एक संघीय कर्मचारी हुन् जसले राज्यबाट तलब पाउँछन्। यद्यपि यो तलब एक अमेरिकीको औसत आम्दानी भन्दा धेरै हो। एक अमेरिकीले वार्षिक औसत ४४ हजार ५०० डलर कमाउँछन्, जबकि अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई वार्षिक ४ लाख डलर तलब दिइन्छ।
फर्स्टपोस्टको रिपोर्ट अनुसार अमेरिकी राष्ट्रपतिले पद छोडेपछि भत्ता, यात्रा तथा मनोरञ्जन भत्ता र पेन्सन पाउँछन् । अमेरिकी राष्ट्रपतिले वार्षिक ४ लाख डलर तलब पाउँछन्। यसबाहेक, प्रत्येक वर्ष ५० हजार डलर भत्ता, १ लाख डलर गैरकर यात्रा र १९ हजार डलरको मनोरञ्जन भत्ता पाउछन् ।
समग्रमा, अमेरिकी राष्ट्रपतिले आफ्नो सबै खर्चका लागि एक वर्षमा ५ लाख ६९ हजार डलर पाउँछन्। अमेरिकी कानून अनुसार भत्ताबाट अप्रयुक्त रकम ट्रेजरीमा फिर्ता गर्नुपर्नेछ।
जर्ज डब्लु बुशले पदभार ग्रहण गर्नुभन्दा ठीक अघि अमेरिकी राष्ट्रपतिको वार्षिक तलब सन् २००१ मा अमेरिकी कांग्रेसले अन्तिम पटक बढाएको थियो। अमेरिकामा राष्ट्रपति निर्वाचित भएको कार्यकालमा उनको आय परिवर्तन गर्न सकिँदैन।
तलब बाहेक, अमेरिकी राष्ट्रपतिले प्रेसिडेन्सियल लिमोजिन, द बिस्ट, मरिन वन र एयर फोर्स वनमा निःशुल्क यातायात र ह्वाइट हाउसमा निःशुल्क निवास पाउँछन्। अमेरिकी राष्ट्रपतिले प्राप्त गर्ने अर्को फाइदा भनेको स्वास्थ्य सेवा कभरेज र सशुल्क आधिकारिक यात्रा सहित २ लाख डलरको वार्षिक निवृत्तिभरण हो।
यद्यपि अमेरिकी राष्ट्रपति विश्वमा सबैभन्दा बढी पारिश्रमिक लिने नेता होइनन्। हाल विश्वको सबैभन्दा बढी पारिश्रमिक लिने नेतामा सिंगापुरका प्रधानमन्त्री लरेन्स वोङ छन् । उनको वार्षिक तलब लगभग १ दशलव ६९ मिलियन डलर रहेको छ।
यस्तै हङकङका जोन ली का चिउ विश्वका सबैभन्दा धेरै कमाउने राजनीतिज्ञको सूचीमा दोस्रो स्थानमा छन् । उनले वार्षिक ६ लाख ७२ हजार डलर पाउँछन् । स्विट्जरल्यान्डका राष्ट्रपति भियोला एमहार्ड तेस्रो स्थानमा छन् । जसको वार्षिक आय ५ लाख ७० हजार डलर रहेको छ ।
अमेरिकी राष्ट्रपतिहरूलाई आफ्नो तलब अस्वीकार गर्न अनुमति छैन, तर तिनीहरूले कुनै पनि संस्थालाई दान गर्न सक्छन्। जर्ज वाशिंगटनले सुरुमा आफ्नो तलब लिन अस्वीकार गरे तर कांग्रेसले उनलाई त्यसो गर्नबाट रोक्यो।
यसपछि केही राष्ट्रपतिले आफ्नो राष्ट्रपतिको तलब दान गरेका थिए । यो गर्नेहरूमध्ये हालको चुनावमा रिपब्लिकन उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्प पनि छन्। सन् २०१६ मा ट्रम्प राष्ट्रपति हुँदा उनले आफ्नो तलब दान गरेका थिए । यस बारेमा तपाईका विचार अवश्य ब्यक्त गर्नुहोला ।