१४ फागुन, विराटनगर ।
अमेरिकी उपसहायक विदेशमन्त्री अफरीन अख्तर र अमेरिकाको एसिया–प्रशान्त क्षेत्र कमान्डका नौसेनाध्यक्ष जोन क्रिस्टोफर एक्विलिनो यतिबेला नेपालमा छन् । सहायक मन्त्री अख्तरले आफ्नो भ्रमणका क्रममा नेपालमा सरकारी अधिकारी, नागरिक समाजका प्रतिनिधि र अमेरिकन चेम्बर्स अफ कमर्स नेपालको सदस्यलगायत उच्चस्तरीय भेटघाट गर्नेछिन् । उनी आजै नेपाल आएकी हुन् ।
यस्तै नौसेनाध्यक्ष जोन यही फागुन ८ देखि यहाँ जारी ‘अभ्यास शान्ति प्रसास–४’ अवलोकनका लागि नेपाल भ्रमणमा छन् । सो क्रममा आइतबार उनले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र रक्षमन्त्री पूर्णबहादुर खड्कासँग पनि शिष्टाचार भेटवार्ता गरेका छन् । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमा आइतबार अपराह्न भएको भेटमा उनीहरूबीच द्विपक्षीय सम्बन्धका विविध विषयमा छलफल भएको थियो ।
त्यस अवसरमा प्रधानमन्त्रीले नेपाल–अमेरिका सम्बन्धलाई आफूले उच्च महत्व दिँदै आएको बताए । उनले नेपालको आर्थिक विकासका निम्ति अमेरिकाबाट प्राप्त सहयोग महत्वपूर्ण रहेको भन्दै त्यसप्रति कृतज्ञता व्यक्त गरे । नौसेनाध्यक्ष एक्विलिनोले विश्व शान्ति स्थापनाका लागि संयुक्त राष्ट्रसङ्घको नेतृत्वमा विभिन्न शान्ति ‘मिसन’मा नेपालले सबैभन्दा धेरै सुरक्षाकर्मी परिचालन गरेकामा बधाई ज्ञापन गरे । उनले शान्ति सेनामार्फत नेपालले निर्वाह गरेको भूमिकाको प्रशांसा पनि गरे ।
भेटका अवसरमा प्रधानमन्त्रीका परराष्ट्र मामिला सल्लाहकार डा रुपक सापकोटा, नेपालका लागि अमेरिकी राजदूत डिन आर थम्सन र परराष्ट्र मन्त्रालयका उच्चअधिकारीको उपस्थिति थियो ।यस्तै एक्विलिनोले रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्कासंग पनि शिष्टाचार भेट गरेका छन् । आइतबार नै भएको भेटका क्रममा रक्षामन्त्री खड्काले नेपाल र अमेरिकाबीच सन् १९४८ मा कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना भएदेखि नै सुमधुर रहेको बताउँदै नेपालको विकासमा अमेरिकाले निरन्तर सहयोग गरेकामा आभार प्रकट गरे ।
उनले भविष्यमा अमेरिकी सहयोगको अझ वृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गरेको उनको निजी सचिवालयले जनाएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघीय शान्ति सेनाका माध्यमबाट नेपालले विश्वशान्ति स्थापनामा निरन्तर योगदान गर्दै आएको र भविष्यमा पनि नेपालले सुरक्षाकर्मी परिचालन गरेर त्यसलाई निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता मन्त्री खड्काले व्यक्त गरे ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको शान्ति स्थापना कार्यमा धेरै सैनिक र महिला शान्ति सैनिक खटाउने मुलुकको सूचीमा नेपाल पहिलो स्थानमा रहेको उनले नौसेनाध्यक्षलाई जानकारी दिए । नौसेनाध्यक्ष एक्विलिनोले नेपाल र अमेरिकाबीचको सम्बन्ध र सहकार्य निरन्तर जारी रहने र भविष्यमा अझ सुदृढ हुने विश्वास व्यक्त गरे । उनले वीरेन्द्र शान्ति कार्य तालिम केन्द्रको स्तरोन्नतिमा सघाउन अमेरिकी सरकार सकारात्मक रहेको बताए ।
नेपालले विश्वमा शान्ति कायम गर्न गरेको योगदानको कदरस्वरूप राष्ट्रसंघीय ‘मिसन’का नेतृत्व तहमा नेपालको प्रतिनिधित्वका लागि अमेरिकी सरकारको तर्फबाट सधै सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । नेपालका लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाका राजदूत डीन आर थोम्सनले अमेरिका र नेपाल लामो समयदेखि असल मित्रका रूपमा सहकार्य र साझेदारी गर्दै आएका तथा भविष्यमा पनि मैत्रीपूर्ण द्विपक्षीय सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुने बताए ।
त्यस अवसरमा रक्षा मन्त्रालयका सचिव, नेपाली सेनाका उपरथी रक्षा मन्त्रालय, परराष्ट्र मन्त्रालय तथा अमेरिकी राजदूतावासका अधिकारीको उपस्थिति थियोे । यस्तै नेपाल, श्रीलंका, बंगलादेश, भुटान र माल्दिभ्सका लागि दक्षिण तथा मध्य एसियाली मामिला ब्यूरो हेर्ने अमेरिकी उप–सहायक विदेश मन्त्री अख्तर आज नेपाल भ्रमणमा आएकी छन् ।
नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासका अनुसार आफ्नो भ्रमणका क्रममा मन्त्री अख्तरले नेपालमा संयुक्तराज्य अमेरिका र नेपाल बीचको द्विपक्षीय सम्बन्धले शिक्षा, स्वास्थ्य, मानवअधिकार, लोकतन्त्रको विकास र नेपालको पारस्परिक आर्थिक समृद्धिलाई अगाडि बढाउन सक्छ भन्ने विषयमा छलफल गर्ने छिन् । मन्त्री अख्तर एक वर्षअघि नेपाल भ्रमणमा आएकी थिइन् । त्यतिबेला उनले अन्तर्राष्ट्रिय एकीकृत पर्वतीय विकास केन्द्र (ईसीमोड) तथा ऊर्जा नेपालका साझेदारहरुसँग छलफल गरेकी थिइन् ।
अमेरिकी सहायक मन्त्री र नौसेनाध्यक्ष नेपाल भ्रमणमै रहेका बेला यता चीनले पनि नेपाल प्रहरीको सञ्चार क्षमता अभिवृद्धि गर्न करिब १ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ बराबरको प्राविधिक सहायता उपलब्ध गराउने विषय अन्तिम चरणमा पुगेको गृह मन्त्रालयको एउटा प्रतिवेदनले देखाएको छ । उक्त सहयोग नेपाल प्रहरीको कमान्ड सेन्टर र डिजिटल ट्रङकिङ कम्युनिकेसन प्रणालीको दोस्रो चरणको काममा खर्च गर्न योजना रहेको जनाइएको छ ।
चिनियाँ सरकारी मुखपत्रका अनुसार सन् २०१३ मा गरिएको झन्डै ६३ करोड रुपियाँ बराबरको सहयोगमार्फत् काठमाडौं, पोखरा र सिन्धुपाल्चोकसहितका स्थानमा प्रहरीको सञ्चार प्रणालीलाई अत्याधुनिक बनाउनका लागि पूर्वाधारहरू खडा गरिएका थिए । उक्त सहायता अन्तर्गत जीपीएस प्रविधिको प्रयोग गरिनुका साथै काठमाडौंका विभिन्नस्थानमा सीसीटीभी जडान गरिएको उक्त विवरणमा उल्लेख छ ।
नेपाल प्रहरीको कमान्ड सेन्टरले देशभर हुने विभिन्न किसिमका घटना र त्यसमा प्रहरीले जनाउने प्रतिक्रियाको निरन्तर निगरानी गर्ने गर्छ । प्रहरीको वरिष्ठ नेतृत्वलाई प्रतिवेदन दिने उक्त संरचना चुनाव लगायतका महत्त्वपूर्ण कामहरूमा पनि केन्द्रित हुने गरेको अधिकारीहरू बताउँछन् । सन् २०२२ सम्म नेपाल प्रहरीका २५० भन्दा बढी युनिट कमान्ड सेन्टर नेटवर्कमा आबद्ध भएको नेपाल प्रहरीले सन् २०२२ मा प्रकाशित गरेको प्रहरी दर्पणमा उल्लेख छ ।
यसअघि सन् २०१३ मा भएको सम्झौता बमोजिम चीनले नेपालको सशस्त्र प्रहरीको तालिम केन्द्र निर्माणका लागि ३ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ भन्दा बढी अनुदान दिएको थियो । सन् २०१७ मा निर्माण सम्पन्न भएर सशस्त्र प्रहरी बललाई हस्तान्तरण भएको उक्त संरचनाको तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले उद्घाटन गरेका थिए । त्यसयता पनि बेइजिङले नेपालका सुरक्षा निकायहरूलाई सहयोगहरू गरिरहेको सरकारी आँकडाहरूले देखाउँछ ।
गृह मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको प्रगति विवरणमा चीनले नेपाललाई सुरक्षा अनुदान अन्तर्गत उपलब्ध गराउन प्रतिबद्धता जनाएको २१ वटा ड्रोन लिनेबारे पनि चर्चा गरिएको छ । मन्त्रिपरिषद्ले साउन महिनामा तिब्बतस्थित पब्लिक सेक्युरिटी डिपार्टमेन्टले उपलब्ध गराउने भनेको उक्त ड्रोन सहायता स्वीकार गर्ने निर्णय गरेको थियो । त्यस बाहेक तिब्बतको अध्यागमन हेर्ने निकायले रसुवा, सिन्धुपाल्चोक र हुम्ला जिल्लालाई उपलब्ध गराएको ४० वटा मोटरसाइकल प्राप्तिमा पनि सहजीकरण गरिदिएको गृह मन्त्रालयले जनाएको छ ।
यता दक्षिणी छिमेकी भारतले पनि नेपालको प्रहरी बलहरूलाई तालिम, बन्दोबस्तीका सामग्री र पूर्वाधारका क्षेत्रमा सहयोग गर्ने गरेको पाइन्छ । सन् २०१४ मा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले काठमाडौंको भ्रमण गर्दा १० अर्ब रुपैयाँ भारतीय अनुदानमा काभ्रेमा राष्ट्रिय प्रहरी प्रशिक्षण प्रतिष्ठान निर्माण गरिदिने प्रतिबद्धता जनाएका थिए । विभिन्न कारणले ढिलो भएको उक्त परियोजनाको शिलान्यास सन् २०२२ मा गरिएको थियो र काभ्रेको पनौतीमा उक्त पूर्वाधार निर्माणको काम भइरहेको गृह मन्त्रालयले जनाएको छ ।
भारत सरकारले प्रतिनिधिसभा र प्रदेश सभा चुनावमा झन्डै १ सय २० वटा चार पाङ्ग्रे सवारी साधन उपलब्ध गराएको थियो । त्यसमध्ये ५५ वटा नेपाल प्रहरीलाई र ४० वटा सशस्त्र प्रहरी बललाई वितरण गरिएको अधिकारीहरूले जनाएका छन् । सुरक्षा मामिलालाई पछ्याउने कतिपय विज्ञहरूले हालैका वर्षहरूमा दिल्ली र बेइजिङले प्रहरी र अन्य सुरक्षा निकायहरूलाई सहयोग बढाएको र यसको रणनीतिक अर्थ रहेको टिप्पणी गर्ने गरेका छन् ।
सुरक्षा निकायमाथि परस्परविरोधी कित्तामा रहेका दुई छिमेकीको सहयोग र अमेरिकीहरुको बाक्लिदो नेपाल भ्रमणबारे तपाईका टिप्पणीहरु अवस्य अवस्य ब्यक्त गर्नुहोला । ताजा खबरका लागि नेपाल टाइम्स्को अनलाइन पोर्टल डब्लु डब्लु डब्लु डट नेपाल टाइम्स् डट नेटमा गएर हेर्न सक्नु हुनेछ । यसैगरि हाम्रो युट्युव च्यानल र फेसबुक पेज पनि अवस्य भिजिट गर्नुहोला । तपाईले गर्नु भएको लाइक, कमेन्ट, सेयर र सब्क्राइबका लागि धेरै धन्यवाद । नेपाल टाइम्स् हेर्दै गर्नुहोला नमस्कार ।
