२० चैत , विराटनगर ।
अमेरिकाको आजदेखि लागू हुने नयाँ ट्यारिफलाई लिएर अहिले विश्व नै त्रसित बनेको छ । आजै ट्रम्पले विश्वभरका देशहरुलाई जस्तालाई त्यस्तै कर लगाउने घोषणा गर्दैछन् । उनको भनाइ छ कि यसले अमेरिकी अर्थव्यवस्थालाई बलियो बनाउने छ ।
भलै ट्रंपले अमेरिकाको हितमा सोचिरहेका छन् तर यसले बाँकी देशहरुका लागि भने ठूलो संकट पैदा गर्न सक्छ । नेपालको त निर्यात नै कम छ । तर दुई ठूला छिमेकी भारत र चीनसहित विश्वभरका देशका लागि यो तनाव बढाउने विषय हो ।
चीन, क्यानडासहितका ठूलो व्यापार भएका मुलुकहरु, युरोपेली युनियन लगायतले त अमेरिकालाई चेतावनी दिदै बदला लिने बताइरहेका छन् । भने ट्रंपलाई जवाफ दिनकालागि विश्वका देशहरु जो अहिलेसम्म विरोधी पनि थिए ति पनि साथमा आइरहेका छन् ।
जस्तो कि चीन र भारत । भारतका प्रधानमन्त्री नरेंद्र मोदी, चीनका राष्ट्रपति शी जिनपिंग र रूसका राष्ट्रपति भ्लादिमीर पुटिनले ट्रंपसंग जुध्नका लागि तैयारी गरिरहेका छन् । चीनका विदेशमंत्री वांग यी अहिले रूसमा छन् । उनी रुस पुग्नु संयोगमात्रै होइन ।
खासमा ट्रंपको ट्यारिफले चीनलाई अमेरिकी बजारमा ठूलो नोक्सानी हुनसक्छ । किनभने त्यहाँ उसको निर्यात महंगो हुन जानेछ । यस्तोमा रूसजस्ता सहयोगीको साथ हात मिलाउनु चीनको रणनीतिको एक हिस्सा हुनसक्छ ।
रूसले पहिलादेखि नै चीनलाई तेल र ग्यास बेचिरहेको छ, र अब दुवै देशले व्यापार बढाएर अमेरिकी दबावको जवाफ दिन सक्छन् । यता भारत र चीन अब अमेरिकाको कारण नजिक हुने संकेत देखिएको छ ।
जो पारंपरिक रूपले एकअर्काका विरोधी हुन । तर अहिले भारत र चीनको सम्बन्धमा न्यायोपन देखिन थालेको छ । यसबीच चिनियाँ राष्ट्रपति शी जिनपिंगले भारतीय राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मूसंग वार्ता गरेका छन् ।
उनले दुवै देशका बीच सहयोग बढाउनु कुरा गरेका छन् । दुवै देशले ७५ वर्ष पुरानो सम्बन्धको वर्षगाँठ मनाउने क्रममा राष्ट्रपतिबीच कुराकानी भएको हो । यस्तै भारतका विदेश सचिव विक्रम मिसरी मंगलवार प्रोटोकल नाघेरै चिनियाँ दूतावास पुगेका थिए ।
त्यहाँ आयोजित ७५ औं वर्षगांठ समारोहमा मुख्य अतिथिका रूपमा नै सामेल भए । यो भारत–चीन सम्बन्धका लागि एक महत्वपूर्ण संकेत हो । आमरुपमा यस्ता आयोजनाहरुमा मंत्रालयको सचिव स्तरका अधिकारीहरुले नै भाग लिने गरेका थिए ।
तर विदेश सचिवको उपस्थितिले भारतले पनि चीनसंगको सम्बन्धलाई महत्व दिन थालेको देखियो । सो क्रममा भारतका लागि चीनका राजदूत शू फीहोंगले भने कि हामी भारतबाट थप धेरै सामान खरिद गर्न चाहान्छौं ।
भारतको व्यापार मंत्रालयका अनुसार, २०२३–२४ मा दुई देशकाबीच द्विपक्षीय व्यापार १०१.७ बिलियन डलरसम्म पुगेको थियो । तर यसमा भारतले ठूलो व्यापार घाटाको सामना गर्नु परेको थियो ।
यस्तोमा अब भने चीनले भारतबाट धेरै सामान किन्ने प्रस्ताव गरेको हो । वास्तवमा ट्रंपको ट्यारिफले ठूला ठूला विरोधीहरुलाई अहिले नजिक ल्याइरहेको छ । जस्तो चीन, जापान र दक्षिण कोरिया अहिले एकसाथ देखिएका छन् ।
यी तीनै देशले अमेरिकालाई ठूलो मात्रामा सामान बेच्ने गरेका छन् । र अब ट्रंपको २५ प्रतिशतको अटो ट्यारिफले यिनिहरुको अर्थव्यवस्थालाई झट्का दिनसक्छ । यस्तोमा यी देशहरुले आफूबीच व्यापार बढाउन र एक स्वतन्त्र व्यापार सम्झौतामा काम गर्ने योजना बनाएका छन् ।
यो ट्रंपविरुद्ध एक क्षेत्रीय ढाल बनाउने प्रयास हो । तर जापान र दक्षिण कोरियाको चीनका साथ रहेको तनावले यसलाई कति प्रभावकारी बनाउँछ त्यो भने हेर्न बाँकी छ । यद्यपि ट्रंपको ट्यारिफको खतराले विश्वभरका बाँकी देशहरुलाई एकसाथ ल्याइरहेको छ ।
भारत–चीनको निकटताले एशियामा नयाँ व्यापारिक ब्लक बनाउन सक्छ । जापान र दक्षिण कोरिया जस्ता अमेरिकी सहयोगी पनि ट्रंपको ट्यारिफसंग डराएका छन् । यस्तो अवस्थामा उनीहरुले पनि आफ्नो हितलाई नै हेर्नेछन् ।
तर लामो समयसम्म ट्रंपको ट्यारिफले विश्वलाई नयाँ आर्थिक युद्धको बाटोमा लैजान सक्छ । जहां अमेरिका एक्लो पनि हुनसक्छ । उता ट्रंपले भलै आफ्नो नयाँ ट्यारिफले अमेरिकालाई फाइदा पुग्ने दाबी गरेका छन्, तर यसले अमेरिकी जनतालाई पनि महंगीको मारमा पार्नेछ ।
फेरि यता ट्रंप प्रशासनले अहिलेसम्म पनि यो पुष्टि गरेको छैन कि कुन कुन देश यसबाट प्रभावित हुन्छन, यद्यपि बुधवारको घोषणाको दायरा निकै व्यापक हुने छ । आइतबार नै राष्ट्रपतिले भनेको थिए कि नयाँ ट्यारिफ ’सबै देशहरुमा लागू हुनसक्छ ।
यसले बेलायतसहित केही देशहरुलाई झट्का दिएको छ । जसले यो सोचेका थिए कि उनीहरुले कुनै न कुनै उपाय निकाल्ने छन् । अहिले पनि अधिकांश देश कुनै न कुनै प्रकारको सम्झौता हुन सक्ने आशमा रहेका छन् ।
तर अहिले पनि यो स्पष्ट भएको छैन कि यो ट्यारिफ कुन हदसम्म सार्वभौमिक रूपमा लगाइन्छ वा केही विशेष वस्तुहरुसम्म सीमित रहन्छन् । गत महिना ट्रेजरी सेक्रेटरी स्कट बेसेन्टले भनेका थिए कि यी प्रयासहरु ’डर्टी १५’ मा केन्द्रित छ अर्थात उनीले १५ प्रतिशत देश जसको अमेरिकाका साथ व्यापार निकै ठूला छन् र जसको ट्यारिफ वा अन्य कानूनहरुले अमेरिकी कम्पनीहरुलाई नोक्सानी पुर्याइरहेका छन् ।
ति देशहरु निशानामा रहेको संकेत गरेका थिए । जस्तो कि अमेरिकी सूची अनुसार अर्जेंटिना, अस्ट्रेलिया, ब्राजील, क्यानडा, चीन, यूरोपेली संघ, भारत, इंडोनेशिया, जापान, कोरिया, मलेशिया, म्याक्सिको, रूस, साउदी अरब, दक्षिण अफ्रीका, स्विट्जरल्याण्ड, ताईवान, थाईल्याण्ड, तुर्कीए, ब्रिटेन र भियतनाम रहेका छन् ।
ट्रंपले सबैभन्दा कठोर आलोचना आफ्नो ऐतिहासिक सहयोगिहरु र ठूला ट्रेड पार्टनर्सलाई लिएर गरेका छन् जस्तो कि क्यानडा र यूराप । गत साता उनले भनेका थिए “अक्सर, साथी नै दुश्मनहरुभन्दा धेरै नराम्रा हुन्छन्“ । यसबारे तपाइँका टिप्पणी के छन् अवस्य व्यक्त गर्नु होला ।
ताजा खबरका लागि नेपाल टाइम्स्को अनलाइन पोर्टल डब्लु डब्लु डब्लु डट नेपाल टाइम्स् डट नेटमा गएर हेर्न सक्नु हुनेछ । यसैगरि हाम्रो युट्युव च्यानल र फेसबुक पेज पनि अवस्य भिजिट गर्नुहोला । तपाईले गर्नु भएको लाइक, कमेन्ट, सेयर र सब्क्राइबका लागि धेरै धन्यवाद । नेपाल टाइम्स् हेर्दै गर्नुहोला नमस्कार ।
